SKKN Một số kinh nghiệm trong việc giáo dục kỹ năng sống trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi

" tôi giáo dục trẻ biết lễ phép, vâng lời cô giáo, các cô các bác trong trường mầm non hay với sự kiện “ Ngày quốc tế phụ nữ “8/ 3” qua quá trình đàm thoại giúp trẻ bộc lộ tình cảm của trẻ đối với bà, mẹ
3.2/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động khám phá khoa học.
Ví dụ 1: Với sự kiện " Quá trình phát triển cây từ hạt" tôi trò chuyện về lợi ích của cây xanh đối với con người và môi trường sống thông qua việc đặt cho trẻ những câu hỏi mở nhằm kích thích trí tò mò, lòng ham hiểu biết, khả năng suy luận, phán đoán của trẻ và đồng thời cũng giáo dục trẻ kỹ năng bảo vệ môi trường sống như không ngắt lá, bẻ cành, biết bảo vệ chăm sóc cây ...để cây mang lại cho con người nhiều lợi ích.
Ví dụ 4: Ở sự kiện “ Vai trò của nước” . Chính vì vậy, tôi đưa ra những tình huống để  dạy trẻ cách sử dụng an toàn trong  phòng tắm để trẻ rút ra bài học kinh nghiệm cho mình như nền nhà tắm rất trơn, tuyệt đối không chạy nhảy, leo trèo sẽ dễ bị ngã; không tự ý xả nước ở vòi vì dễ xảy ra bỏng khi sử dụng bình nóng lạnh; khi vào nhà vệ sinh một mình thì không nên chốt cửa
Ảnh : Hoạt động khám phá khoa học
3.3/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua giờ học thể dục
 Thông qua việc tổ chức các hoạt động giáo dục thể chất, tôi dạy trẻ kỹ năng rèn luyện, bảo vệ sức khỏe của bản thân giúp trẻ nhận thức được rằng để có một cơ thể khỏe mạnh, phát triển cân đối hài hòa cần phải siêng năng tập thể dục, tập đều đặn. Khi tham gia các hoạt động hay trong quá trình luyện tập không được chen lấn, xô đẩy nhau, biết giúp đỡ những bạn yếu hơn mình. Trong một số đề tài như :“ Đi trên ghế băng đầu đội túi cát”; “ Ném trúng đích ngang”giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, khéo léo khi tham gia các hoạt động. Không chỉ có vậy khi trẻ tham gia các trò chơi vận động trong giờ học thể dục như trò chơi “ Kéo co” “ Chuyền bóng” nếu trẻ tự tin mình sẽ thắng tìm mọi cách động viên khích lệ trong nhóm cố gắng có ý chí vươn lên qua đó mà kỹ năng tự tin, kỹ năng hợp tác của trẻ được rèn luyện và phát triển.
Ảnh : Trẻ chơi trò chơi “Chuyền bóng”
3.4/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động Làm quen văn học
Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể chuyện. Nội dung các câu chuyện  thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ.  Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu thương con người hay tạo hứng thú cho trẻ qua các câu chuyện tranh để gợi mở tính tò mò , ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ. 
Mặt khác thông qua các bài thơ, đồng dao, ca dao, câu chuyện cổ tôi đã lồng ghép dạy trẻ các kỹ năng sống đặc biệt là kỹ năng giao tiếp. Chúng ta đều biết rằng giao tiếp là nhu cầu không thể thiếu được của con người nói chung và của trẻ nói riêng. Để phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ thì giáo viên cần cung cấp và làm phong phú vốn từ cho trẻ, tập cho biết dần cách diễn đạt những suy nghĩ, ý tưởng của mình một cách rõ ràng, mạch lạc. Bên cạnh đó cần dạy trẻ những quy tắc giao tiếp căn bản phù hợp với khả năng, biết lắng nghe, biết phản hồi, sử dụng từ xưng hô phù hợp.
Ví dụ: Truyện" Bác Gấu đen và 2 chú thỏ". Khi đàm thoại với trẻ về nội dung câu chuyện tôi kết hợp sử dụng một số câu hỏi để giúp trẻ nhận xét về tính cách của nhân vật như: “ Bạn Thỏ Nâu là người như thế nào? Còn bạn thỏ Trắng ? Sau khi biết mình có lỗi thì bạn thỏ Nâu đã làm gì ? để giáo dục trẻ biết sống chan hòa, sẵn sàng giúp đỡ mọi người xung quanh khi gặp khó khăn.
Ảnh: Trẻ làm quen văn học
	Ngoài ra tôi còn sưu tầm các bài thơ để giáo dục kỹ năng sống. Giáo dục kỹ năng tự phục vụ, vệ sinh cá nhân tôi dạy trẻ một số bài thơ như: Giờ ngủ trưa; Cắt móng tay; Không kén ăn; Đi vệ sinh; Tắm gọiGiáo dục kỹ năng giao tiếp ứng xử tôi dùng một số bài thơ: Thăm người bệnh; Trả đồ; Lắng nghe người khác; Giao tiếp với bạn; Ở nơi công cộng; Cách xưng hô; Dùng từ mời Giáo dục kỹ năng tự bảo vệ phòng tránh nơi nguy hiểm tôi chọn một số bài thơ: Ở nhà một mình; Khi có cháy nổ; Khi đi bơiBằng việc sử dụng những bài thơ câu chuyện gần gũi với trẻ để giáo dục kỹ năng sống trẻ tiếp thu kiến thức, một cách hứng thú , dễ dàng và ghi nhớ lâu hơn.
Ví dụ: Bài thơ: Cắt móng tay Bài thơ: Bảo vệ hoa cỏ
 Móng tay dài Bé không làm
 Nên cắt ngắn Những gì nào
 Trừ vi khuẩn Ngắt hoa, bẻ lá
 Tránh lây bệnh Dẫm vào cỏ xanh
 Sơn móng tay Khi vui học
 Nguy hại lắm Hay dạo quanh
 Giữ sạch tay Không nghịch đất cát
 Mới đáng yêu Đu cành cây cao
 Bài thơ: Tắm gội
 Em bé ngoan Xát xà bông
 Chăm tắm gội Thật thơm nhé
 Đứng thật vững Để mẹ bé
 Không ngã nhào Càng thêm yêu
Chính nhờ việc lựa chọn và lồng ghép nội dung rèn kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với nội dung của từng hoạt động có chủ đích mà sau một thời gian thực hiện trẻ lớp tôi đã có một số kỹ năng như biết thưa gửi, cảm ơn, xin lỗi, lễ phép và vâng lời cô giáo; đoàn kết và biết giúp đỡ bạn bè trong lớp cũng như các em nhỏ lớp bé hơn; có một số kỹ năng tự phục vụ.
4/ Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động khác
4.1/ Thông qua giờ đón trả trẻ
Hoạt động đón trả trẻ là khoảng thời gian tôi tận dụng để trò chuyện và cung cấp kiến thức, rèn cho trẻ một số kỹ năng sống như :
- Kỹ năng giao tiếp lịch sự, lễ phép: chào hỏi, tạm biệt, trẻ đến lớp với tâm trạng vui vẻ thân thiện với cô giáo và các bạn.
Ảnh : Giờ đón trẻ
Hoạt động đón trả trẻ là khoảng thời gian tôi tận dụng để trò chuyện và cung cấp kiến thức, rèn cho trẻ một số kỹ năng sống như :
- Kỹ năng giao tiếp lịch sự, lễ phép: chào hỏi, tạm biệt, trẻ đến lớp với tâm trạng vui vẻ thân thiện với cô giáo và các bạn.
- Kỹ năng lao động tự phục vụ bản thân như tự cởi giày dép và để lên giá, tự tháo và cất ba lô vào tủ đồ dùng cá nhân.
Thực hiện nghiêm túc giờ đón trả trẻ, quan tâm rèn cho trẻ các kỹ năng đã trò chuyện và cung cấp ở mọi lúc, mọi nơi nên trẻ lớp tôi luôn có thói quen chào hỏi lễ phép, không còn tình trạng bố mẹ bế con lên tận lớp học hay giúp con cất dép, cất ba lô như hồi đầu năm học .
4.2/ Thông qua hoạt động góc.
Tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ vui chơi . Giáo viên cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Vì đối với trẻ chơi trò chơi có một vai trò rất quan trọng trong việc rèn kỷ năng sống cho trẻ. Trẻ lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải quyết, cũng như  quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức mà trẻ đã có.
* Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề:
	Chúng ta biết rằng trò chơi đóng vai theo chủ đề có ý nghĩa đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo, trong khi chơi trẻ học làm người. Chính trong khi chơi trẻ làm quen với xã hội của người lớn, học hỏi cách ứng xử và giao tiếp trong xã họi người lớn. Trẻ lớn lên cùng bạn bè, có tình cảm cùng bạn bè, có tinh thần trách nhiệm trước nhóm chơi, đôi khi biết hi sinh ý muốn cá nhân vì lợi ích chung của cả nhóm chơi và cũng ở nhóm chơi của mình trẻ biết nhận xét đánh giá bạn bè và ngay cả bản thân mình. Nhận thức được tầm quan trọng của trò chơi đóng vai theo chủ đề đối với trẻ tôi đã lồng ghép nội dung rèn kỹ năng sống cho trẻ đặc biệt là thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp trong giờ hoạt động góc.
	Ví dụ 1: Qua trò chơi " Khám bệnh" có thể rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ bằng cách đưa ra những câu hỏi:
- Khi con đóng vai bác sĩ thì thái độ của bác sĩ khi khám bệnh cho bệnh nhân như thế nào? ( niềm nở, ân cần, quan tâm đến người bệnh...)
- Thái độ của bệnh nhân đối với bác sĩ như thế nào? ( Nhận đơn thuốc bằng hai tay và cảm ơn bác sĩ...)
	Ví dụ 2:Qua trò chơi " Bán hàng" dạy trẻ một số kỹ năng như:
+ Người bán hàng: niềm nở, ân cần chào mời khách, giới thiệu mặt hàng, trả lại tiền thừa và cảm ơn khách hàng, hẹn khách hàng lần sau lại đến mua...
+ Khách hàng: Biết xếp hàng chờ đến lượt mình, không chen lấn xô đẩy, khi mua phải trả tiền.
Khi đến với nhóm “Nấu ăn”, tôi cũng quan sát những thao tác mà trẻ thực hiện để thể hiện vai chơi của mình:
Để giúp trẻ biết cách sử dụng một số đồ dung vật dụng trong bếp một cách an toàn tôi có thể hỏi trẻ đóng vai đầu bếp: “Khi bác bắc nồi lên bêp ga bác đã đặt đúng giữa bếp chưa ? Nếu bác đặt nồi không đúng thì theo bác chuyện gì sẽ xảy ra? (đổ và gây bỏng). Khi nấu xong bác phải nhớ làm gì? (tắt bếp để tiết kiệm ga và không gây nguy hiểm) 
Ảnh 6: Bé chơi góc phân vai
* Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua góc học tập - sách: Thông qua việc tổ chức cho trẻ chơi ở góc sách tôi đã dạy cho trẻ một số kỹ năng học tập để từ đó rèn cho trẻ một số kỹ năng sống cụ thể như:
- Dạy trẻ biết giở sách lần lượt từng trang một; đọc sách từ trái sang phải, từ trên xuống dưới; đọc từ đầu đến cuối quyển sách, giữ gìn và bảo vệ sách qua đó rèn cho trẻ tính kiên trì, nhẫn nại khi giải quyết các tình huống trong cuộc sống.
- Khi trẻ chơi biết tuân thủ các quy định ở góc chơi: không nói to, lấy và cất sách đúng nơi quy định...qua đó rèn cho trẻ tính kỷ luật.
4.3/ Thông qua hoạt động ngoài trời.
Thực tế cho thấy rằng thường xuyên tổ chức cho trẻ đi dạo quanh sân trường, đi thăm quan 1 số nơi hay trò chuyện với trẻ về một đề tài nào đó giúp trẻ học được các kỹ năng cần thiết như kỹ năng hợp tác với bạn bè, kỹ năng quan sát, lắng nghe lời người khác, kỹ năng tự tin khi trình bày hiểu biết của bản thân, bày tỏ cảm xúc của bản thân, có thái độ thân thiện và hành vi bảo vệ môi trường, chấp hành một số quy định khi tham gia giao thông. 
Ảnh: Trẻ quan sát vườn hoa
Ngoài ra tôi còn tổ chức hoạt động cho trẻ giao lưu giữa các tổ trong lớp hoặc giữa các lớp trong khu, tổ chức cho trẻ tham gia vào hoạt động lao động vào thứ 5 hàng tuần. Trong các buổi giao lưu, trẻ được làm quen với nhau, được thể hiện bản thân mình, được trò chuyện, cùng nhau tìm hiểu, khám phá về một chủ đề đang học giúp kiến thức của trẻ được mở rộng và củng cố thêm. Trẻ biết mở rộng mối quan hệ ra ngoài lớp học từ đó mà trẻ mạnh dạn, tự tin hơn. Trẻ biết hợp tác cùng nhau bàn bạc, thảo luận để cùng giới thiệu về đội mình, cùng đưa ra câu đố để đố các bạn, cùng nhau thể hiện một bài hát hay kết đôi với một em lớp Nhỡ để cùng nhau nhảy theo một bản nhạc nào đó.
 Cũng với mục đích giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi thường tạo cơ hội để trẻ chủ động nhận công việc của mình, tự thỏa thuận, phân công công việc trong nhóm, tự bàn bạc tìm cách giải quyết công việc của nhóm mình. Qua đó tôi có thể giúp trẻ hình thành sự tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xử lý tình huống khi cần thiết.
 Khi cho trẻ chơi tự do trong hoạt động ngoài trời, tôi vừa quan sát trẻ chơi, vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an toàn như: Cách leo lên xuống thang, cách nắm thành cầu trượt để trượt cho an toàn, cách cầm chắc xích đu khi chơi, khi có bạn đang chơi xích đu thì không được đứng gần phía trước vì sẽ rất nguy hiểm, động viên trẻ kiên trì chờ đến lượt mình chơi, tuyệt đối không xô đẩy, tranh giành đồ chơi, chỗ chơi với bạn. 
Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian như cắp cua bỏ giỏ, cá ngựa, nhảy dâygiúp trẻ mạnh dạn, tự tin phát triển tình cảm, thẩm mĩ cho trẻ.
5/ Biện pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống thông qua việc tổ chức cho trẻ ăn ngủ.
	Hành vi văn minh trong ăn uống là một nét văn hoá trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa ít được quan tâm chú ý tới và ít người biết được rằng văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cách của con người. Chính vì vậy mà việc rèn cho trẻ thói quen hành vi trong ăn uống ngay từ lứa tuổi mẫu giáo là rất cần thiết.
Thực tế cho thấy rằng việc rèn cho trẻ thói quen, hành vi trong ăn uống trong khi tổ chức cho trẻ ăn mang lại hiệu quả cao nhất. Thông qua giờ ăn giáo viên có thể dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như:
* Trước giờ ăn: 
+ Trẻ trong tổ trực nhật trong ngày giúp cô phơi khăn, kê bàn ăn, lấy bát, thìa, chia cơm cho các bạn... 
+Trẻ biết tự rửa tay sạch sẽ, biết mời cô, mời các bạn.
 	* Trong khi ăn:
+ Biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngồi ăn ngay ngắn, ăn hết xuất.
+ Không nói chuyện trong khi ăn.
	* Sau khi ăn:
+ Trẻ biết cất bát, thìa đúng nơi quy định, biết lau miệng và súc miệng nước muối loãng... biết giúp cô thu dọn bàn ăn.
Ngoài ra tôi còn khuyến khích trẻ giúp cô chuẩn bị cho giờ ngủ trưa như kê giường, trải chiếu.
6/ Biện pháp 6: Giáo dục kỹ năng sống thông qua việc tạo tình huống cụ thể.  
 	Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận  biết một số nguy cơ không an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường  giáo dục trẻ với những lời dặn dò  nhắc nhở đơn giản thông qua  nội dung các bài thơ ,câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục  dạy trẻ. Song  trên thực tế,  trong chương trình có rất ít bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó . Vì vậy, trong năm học này, tôi nghiên cứu  lựa chọn  những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa ra những tình huống cụ thể để  dạy trẻ  có kỹ năng ứng  biến  khi gặp tình huống khó khăn, biết cách   suy nghĩ và giải quyết .
6.1/ Tình huống: “ Nếu có người lạ cho bé quà  bé nên làm như thế nào ?
  	Trong tình huống này, ở lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ rất thích khi được cho quà và sẽ không biết tại sao không được nhận.
 	Khi trẻ thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình phương án giải quyết và cho trẻ lựa chọn và giải thích lý do tại sao.
+ Tuyệt đối không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người xấu tẩm thuốc mê và họ sẽ đưa con xa khỏi bố mẹ và gia đình.
+ Khi gặp tình huống này con nên  nói “Cháu cám ơn,  nhưng bố mẹ cháu không cho nhận quà của người lạ”.
+ Nhận quà vì bé thích ăn kẹo vì kẹo rất ngon.
	Cô chốt lại những phương án đúng: Khi gặp tình huống này con nên  nói “Cháu cám ơn,  nhưng bố mẹ cháu không cho nhận quà của người lạ”. Tuyệt đối không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người xấu tẩm thuốc mê và họ sẽ đưa con xa khỏi bố mẹ và gia đình.
6.2/ Tình huống: “Khi bé bị lạc mẹ trong siêu thị - bé sẽ làm gì ?
Tôi đã cho trẻ suy nghĩ,  mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết của riêng trẻ. Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và trả lời  theo ý kiến của mình, gợi mở cho trẻ bằng các câu hỏi : “Theo con làm như vậy có được không? Tại sao?” Sau đó, cô giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất :   
“Khi bị lạc mẹ, bé hãy bình tĩnh, không khóc và chạy lung tung mà hãy đứng yên tại chỗ  chờ. Vì bố, mẹ sẽ quay lại chỗ đó để tìm bé. Hoặc bé có thể  đến chỗ chú bảo vệ, cô bán hàng  trong siêu thị  ở gần chỗ đó để  nhờ gọi điện thoại, hoặc thông báo lên loa để tìm bố mẹ. Tuyệt đối không đi theo người lạ dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ đó có thể đó sẽ là kẻ xấu lợi dụng cơ hội đó bắt cóc hoặc làm hại bé”.
6.3/ Tình huống: “Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ phải làm thế nào?”
Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ luôn rình rập với tất cả mọi nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ còn nhỏ tuổi song tôi nghĩ rằng cũng cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra . 
Qua tình huống này tôi dạy trẻ: “Khi thấy có  khói hoặc cháy ở đâu, trước hết bé  phải chạy xa chỗ cháy, Hãy  hét to để báo với người nhà và những người xung quanh có thể nghe thấy. Nếu không có người ở nhà thì chạy báo cho hàng xóm”.
 	 Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó cô giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ. Thông  qua hoạt động đó cũng giúp trẻ  có sự tư duy lôgích, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống. Đặc biệt với hình thức đặt ra các tình huống cho trẻ được toạ đàm, nói lên cách xử lý của mình sau đó cô sẽ giúp trẻ tổng hợp lại và tìm ra phương pháp tối ưu nhất. Chính hình thức này giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ. Với cách  thảo luận, mỗi cá nhân đưa ra cách  giải quyết cho phù hợp giúp trẻ biết vận dụng vốn hiểu biết, kiến thức của mình đã có để giải quyết vấn đề. Đó cũng chính là một kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống hiện tại cũng như sau này.
7/ Biện pháp 7: Giáo dục kỹ năng sống thông qua trò chơi
Trẻ mẫu giáo học bằng chơi – Chơi mà học. Tổ chức cho trẻ tham gia các trò chơi vận động để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một biện pháp tôi đã sử dụng và mang lại hiệu quả. 
7.1/ Một số trò chơi rèn cho trẻ kỹ năng hợp tác:
1. Trò chơi: Chuyền bóng 
Cách chơi: Thi đua giữa 2 đội mỗi đội 7 trẻ đứng thành hàng dọc bạn đầu hàng cầm bóng giơ cao trên đầu. Khi có hiệu lệnh trẻ sẽ chuyển bóng cho bạn phía sau cứ thế chuyển cho bạn đứng cuối hàng, bạn cuối hàng đặt bóng vào rổ. Thời gian 1 bản nhạc đội nào chuyển được nhiều bóng đội đó giành phần thắng.
Luật chơi: Khi chuyền không được bỏ cách người.
Ảnh : Trò chơi chuyền bóng
2. Trò chơi: Ép bóng
Cách chơi: Thi đua giữa 2 đội. Mỗi đôi 10 bạn đứng thành 2 hàng dọc. Hai bạn quay mặt vào nhau kẹp bóng bay vào trán. Khi có hiệu lệnh “ Bắt đầu” hai bạn sẽ dung trán kẹp bóng mang về rổ của đội mình. Khi hai bạn phía trước mang bóng đến đích thì 2 bạn tiếp theo sẽ tiếp tục đi Trong thời gian là một bản nhạc đội nào lấy được nhiều bóng hơn đội đó giành phần thắng. .
Luật chơi: Khi kẹp bóng tay không được chạm vào bóng, bóng rơi phải đi lại từ đầu.
7. 2/ Một số trò chơi rèn luyện cho trẻ kỹ năng tự tin.
a. Trò chơi: “Thu hoạch rau quả”
Cách chơi:  Cho trẻ đứng thành hai hàng ngang. Lần lượt từng trẻ gánh rau quả đi qua ghế thể dục. 
Luật chơi: Ai ngã khỏi cầu, làm rơi quả phải ra ngoài một lần chơi.
b. Trò chơi: “Bé là người dẫn chương trình”
	Cách chơi: Cho trẻ ngồi thành vòng tròn hoặc chữ u. Cô đưa ra 1 chủ đề diễn thuyết phù hợp với chủ đề đang học và mời trẻ đưa ra ý kiến của bản thân về chủ đề đó trước nhóm bạn.
8/ Biện pháp 8: Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động lao động.
	Hoạt động lao động của trẻ trong trường mầm non bao gồm nhiều hình thức khác nhau: Lao động trực nhật, lao động tập thể, lao động trong thiên nhiênthông qua việc tổ chức cho trẻ lao động tôi đã lồng ghép nội dung rèn kỹ năng sống cho trẻ.
Lao động trực nhật là hình thức lao động đòi hỏi trẻ hoàn thành các nhiệm vụ nhằm phục vụ tập thể. Khi trẻ làm công việc trực nhật giáo viên có thể rèn cho trẻ tính độc lập, tinh thần trách nhiệm vì trẻ lần lượt tham gia các hình thức trực nhật được phân công trong mỗi ngày và nó giúp trẻ hiểu được công việc của mình là cần thiết cho mọi người, giúp trẻ nâng cao tinh thần trách nhiệm trước tập thể. Trong quá trình lao động trẻ trao đổi, bàn bạc và phân công nhiệm vụ cho nhau, giúp đỡ nhau để hoàn thành nhiệm vụ qua đó góp phần rèn cho trẻ kỹ năng giao tiếp, ứng xử, hình thành mối quan hệ tập thể giữa các trẻ. Trẻ ở lứa tuổi Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi lao động trực nhật chỉ đơn giản là giúp cô chia đồ dùng dụng cụ học tập (vở, bút màu) cho từng bàn, chia cơm cho các bạn trong bànĐể giúp trẻ hoàn thành tốt công việc được giao tôi hướng dẫn trẻ thực hiện thứ tự các công việc, kiểm tra giúp đỡ trẻ khi cần thiết. Bên cạnh đó tôi luôn động viên, đánh giá và khen ngợi sự cố gắng của trẻ khi thực hiện nhiệm vụ do đó trẻ lớp tôi rất hứng thú và tích cực tham gia lao động trực nhật. Hàng ngày mỗi trẻ được phân công trực nhật một bàn học, một bàn ănNgoài những công việc trên tôi còn khuyến khích trẻ vào chiều thứ 5 hàng tuần cùng cô lau dọn tủ đồ chơi, sắp xếp bày biện đồ dùng học tập, đồ chơi trong lớp. 
Ảnh: Trẻ lao động trực nhật
Lao động trong thiên nhiên là chơi trẻ tham gia vào các công việc trong thiên nhiên như tưới cây, lau lá, bắt sâu nhổ cỏ cho cây, nhặt lá trên sân trường Lao động trong thiên nhiên giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc sáng tạo, óc quan sát, giáo dục ý thức yêu quý và bảo vệ thiên nhiên. Trẻ được tham gia thường xuyên trẻ sẽ có kĩ năng sử dụng các công cụ và đồ dùng lao động. Trong quá trình lao động tôi thường nhắc nhở trẻ biết vứt rác đúng nơi quy định, không hái hoa, ngắt lá, bẻ cành để hình thành c