Sáng kiến kinh nghiệm Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Mỹ Lộc

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN:
Điều 23 Luật giáo dục Việt Nam ghi rõ: “ Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc.” 
	 Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) với nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng xác định mục tiêu cụ thể của giáo dục Việt Nam là : “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời.”
	Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “ Người có tài mà không có đức là người vô dụng, người có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó” 
	Có thể khẳng định công tác giáo dục đạo đức học sinh là nhiệm quan trọng hàng đầu trong công tác giáo dục của các trường phổ thông. Tuy nhiên trong những năm gần đây, quá trình hội nhập toàn cầu, sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã và đang tạo điều kiện thúc đẩy nền kinh tế, xã hội của nước ta phát triển mạnh mẽ. Mặt trái của cơ chế thị trường cũng ảnh hưởng không nhỏ đến mọi mặt đời sống xã hội của Việt Nam, nhiều vấn đề tiêu cực đã nảy sinh: bản sắc văn hóa bị đe dọa, hiện tượng xói mòn và băng hoại đạo đức của một bộ phận giới trẻ, trong các nhà trường phổ thông tình trạng học sinh vi phạm đạo đức ngày càng có chiều hướng gia tăng... Tình trạng bạo lực học đường, vi phạm luật an toàn giao thông đường bộ, bỏ học trốn tiết, nghiện game, thậm chí bỏ nhà, sống thử.. khá phổ biến, đã trở thành vấn đề nhức nhối không chỉ của những người làm công tác giáo dục mà còn là của toàn xã hội.
	Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên, để góp phần tích cực vào công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay, qua thực tiễn công tác quản lý và giảng dạy học sinh ở trường THPT Mỹ Lộc, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực trạng , nguyên nhân và đề ra những biện pháp về công tác giáo giáo dục đạo đức cho học sinh THPT Mỹ Lộc là một nhiệm vụ hết sức quan trọng của người cán bộ quản lý. Đó là lý do tại sao tôi chọn đề tài “ thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Mỹ Lộc”
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP: 
1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến: 
	Sự nghiệp “ trồng người” thiêng liêng và cao quý luôn luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm chăm sóc. Không thể kể hết các công trình nghiên cứu, các bài tiểu luận, các sáng kiến kinh nghiệm.... đề cập tới các biện pháp giáo dục đạo đức học sinh. Hầu hết các tác giả đã đề cập tới các phương pháp giáo dục đạo đức học sinh khoa học, tuy nhiên những phương pháp đó chưa thực sự phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế tại trường THPT Mỹ Lộc. 
	Xuất phát từ hoàn cảnh thực tế tại trường THPT Mỹ Lộc: trong nhiều năm qua công tác giáo dục đạo đức học sinh luôn được nhà trường quan tâm, tuy nhiên do những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, do những biến động về tâm sinh lý tuổi mới lớn của học sinh, công tác giáo dục đạo đức học sinh vẫn còn những tồn tại cần khắc phục. Là nhà quản lí giáo dục, bản thân tôi nhận thấy cần phải có những giải pháp cụ thể phù hợp với môi trường sư phạm THPT Mỹ Lộc để công tác giáo dục đạo đức học sinh ngày càng đạt hiệu quả cao hơn. 
2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến:
* Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài: 
	Nghiên cứu thực trạng và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức học sinh tại trường THPT Mỹ Lộc 
*Mục đích nghiên cứu của đề tài
	Đánh giá được thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT Mỹ Lộc, thông qua đó đề ra biện pháp giáo đạo đức học sinh một cách có hiệu quả giúp cho các em trở thành những người công dân tốt.
*Phương pháp nghiên cứu
	Để phục vụ cho đề tài trên chúng tôi đã tiến hành các phương pháp nghiên cứu cơ bản sau:
	- Phương pháp phân tích và tổng hợp lí thuyết
	- Phương pháp quan sát khoa học 
	- Phương pháp điều tra, tổng hợp và phân loại
	- Phương pháp thực nghiệm khoa học
* Thời gian thực hiện đề tài: từ năm học 2010 đến năm học 2016.
Chương I
NHỮNG KHÁI LUẬN CHUNG LIÊN QUAN ĐẾN ĐẠO ĐỨC
1. Một số khái niệm chung
1.1. Khái niệm đạo đức
	Theo bách khoa toàn thư mở Wikipedia: đạo đức là một từ Hán Việt, được dùng từ xa xưa để chỉ một thành tố trong tính cách và giá trị của một con người. Đạo là con đường, đức là tính tốt hoặc những công trạng tạo nên. Khi nói một người có đạo đức là ý nói người đó có sự rèn luyện thực hành các lời răn dạy về đạo đức, sống chuẩn mực và có nét đẹp trong đời sống và tâm hồn.
	Trong tâm lý học, đạo đức có thể được định nghĩa theo các khía cạnh sau:
Nghĩa hẹp: "Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp các qui tắc, nguyên tắc, chuẩn mực xã hội nhờ nó con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với lợi ích và hạnh phúc của con người, với tiến bộ xã hội trong quan hệ cá nhân - cá nhân và quan hệ cá nhân - xã hội ".
Nghĩa rộng: Đạo đức là hệ thống các qui tắc, chuẩn mực biểu hiện sự tự giác trong quan hệ con người với con người, con người với cộng đồng xã hội, với tự nhiên và với cả bản thân mình.
Nghĩa rộng hơn: Đạo đức là toàn bộ những qui tắc, chuẩn mực nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người với nhau trong quan hệ xã hội và quan hệ với tự nhiên.
Theo từ điển Tiếng việt của Viện ngôn ngữ học, Nhà xuất bản Đà Nẵng 2002: “Đạo đức là những nguyên tắc được dư luận xã hội thừa nhận, qui định hành vi quan hệ của con người đối với nhau và đối với xã hội”, “là phẩm chất tốt đẹp của con người do tu dưỡng theo những chuẩn mực đạo đức mà có”.
Đạo đức được xem là khái niệm luân thường đạo lý của con người, nó thuộc về vấn đề tốt-xấu, hơn nữa xem như là đúng-sai, được sử dụng trong 3 phạm vi: lương tâm con người, hệ thống phép tắc đạo đức và trừng phạt đôi lúc còn được gọi giá trị đạo đức; nó gắn với nền văn hoá, tôn giáo, chủ nghĩa nhân văn, triết học và những luật lệ của một xã hội về cách đối xử từ hệ thống này.
Đạo đức thuộc hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, qui tắc nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau, với xã hội, với tự nhiên trong hiện tại hoặc quá khứ cũng như tương lai chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội.
1.2. Giáo dục đạo đức cho học sinh .
Giáo dục đạo đức cho học sinh là giáo dục lòng trung thành đối với Đảng, hiếu với Dân, yêu quê hương đất nước, có lòng vị tha, nhân ái, cần cù liêm khiết và chính trực. Đó là đạo đức xã hội chủ nghĩa là đạo đức của cá nhân, tập thể và chủ nghĩa nhân đạo mang tính chân thực tích cực, khác với đạo đức vị kỷ, cá nhân. Giáo dục đạo đức học sinh gắn chặt với giáo dục tư tưởng- chính trị, giáo dục truyền thống và giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc, giáo dục pháp luật nhà nước xã hội chủ nghĩa, cung cấp cho học sinh những phương thức ứng xử đúng đắn trước vấn đề của xã hội,. giúp cho các em có khả năng tự kiểm soát được hành vi của bản thân một cách tự giác, có khả năng chống lại những biểu hiện lệch lạc về lối sống.
1.3. Vai trò của giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường
Từ xưa, ông cha ta đã đúc kết một cách rất sâu sắc kinh nghiệm về giáo dục "Tiên học lễ, hậu học văn ", "Lễ " ở đây chính là nền tảng của sự lĩnh hội và phát triển tốt các tri thức và kỹ năng. Ngày nay, với phương châm " Dạy người, dạy chữ, dạy nghề " cũng thể hiện rõ vai trò của hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường. Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng như học, phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc quan trọng. Nếu thiếu đạo đức, con người sẽ không phải là con người bình thường và cuộc sống xã hội sẽ không phải là cuộc sống xã hội bình thường, ổn định...”. Ngoài ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã từng nói " Có tài không có đức chỉ là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó ". Bởi vậy, giáo dục đạo đức học sinh trong trường học có vai trò hết sức quan trọng. Nó góp phần đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện các em, để các em trở thành người có nhân cách, vừa có đức vừa có tài đáp ứng được yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế của đất nước và đó cũng chính là nhiệm vụ hàng đầu của thanh niên, học sinh trong giai đoạn hiện nay
2. Quan điểm của Mác-Lênin về đạo đức
Trước Mác – Lê Nin, đã có nhiều quan điểm, tư tưởng khác nhau về đạo đức. Những tư tưởng về đạo đức học đã xuất hiện khá sớm trong triết học của Ấn Độ, Trung Quốc và Hi Lạp cổ đại. Tuy nhiên phải đến với triết học Mác – Lê nin thì những khái niệm về đạo đức mới khá đầy đủ và biện chứng. Theo quan điểm của của triết học biện chứng đạo đức là một hình thái ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội, phán ánh hiện thực đời sống đạo đức xã hội, sự phát sinh và phát triển của đạo đức, xét đến cùng là một quá trình do sự phát triển của phương thức sản xuất quyết định. Đạo đức là một phương thức điều chỉnh hành vi của con người. Loài người đã sáng tạo ra nhiều phương thức điều chỉnh hành vi con người: phong tục, tập quán, tôn giáo, pháp luật, đạo đứcĐối với đạo đức, sự đánh giá hành vi con người theo khuôn khép chuẩn mực và qui tắc đạo đức biểu hiện thành những khái niệm về thiện và ác, vinh và nhục, chính nghĩa và phi nghĩa. Bất kỳ trong thời đại lịch sử nào, người ta cũng đều được đánh giá như vậy. Các khái niệm thiện ác, khuôn khép và qui tắc hành vi của con người thay đổi từ thế kỷ này sang thế kỷ khác, từ dân tộc này sang dân tộc khác.
3. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức
Hồ Chí Minh quan niệm đạo đức là nền tảng và là sức mạnh của người cách mạng, coi đó là cái gốc của cây, ngọn nguồn của sông nước: Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã h