SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 3 - 4 tuổi qua hoạt động làm quen văn học
U.Sinxki đã nhận định “tiếng mẹ đẻ là cơ sở của mọi sự phát triển, là vốn quý của mọi tri thức”. Ngôn ngữ có vai trò rất lớn trong việc giáo dục cho trẻ. Trước hết, ngôn ngữ là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh song sự lĩnh hội những tri thức đó lại không thể thực hiện được khi không có ngôn ngữ.Ngôn ngữ chính là cơ sở của mọi suy nghĩ và công cụ của tư duy. Trẻ có nhu cầu rất lớn trong việc nhận thức thế giới xung quanh, trong quá trình nhận thức những sự vật hiện tượng, muốn cho trẻ phân biệt được các vật này với vật khác, biết dược tên gọi, hình dạng, công dụng và những thuộc tính cơ bản của vật, nếu chỉ cho trẻ xem xét mà không dung từ ngữ để giải thích, hướng dẫn và khẳng định những kết quả đã quan sát dược thì những tri thức mà trẻ thu được đó nhất định sẽ hời hợt, nông cạn, có khi còn sai lệch hẳn. Trong khi nhận thức những sự vật đó, trẻ phải dung từ để gọi tên sự vật, tên các chi tiết, đặc điểm, tính chất, công dụng của sự vật, từ đó trẻ biết phân biệt sự vật này với sự vật khác.
Khi đứa trẻ đã lớn nhận thức của trẻ phát triển. Trẻ không chỉ nhận thứ những sự vật hiện tượng trẻ không trực tiếp nhìn thấy. Trẻ muốn biết cả về quá khứ, tương lai: trẻ muốn biết cả công việc của người lớn, của bố mẹ, của Bác Hồ, của chú bộ đội Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với các giai đoạn mang những đặc trưng khác nhau tủy thuộc vào độ tuổi của trẻ. Đối với trẻ 3 - 4 tuổi, sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc tích cực hóa vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có trtj tự hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển.
Câu nói của Bác Hồ “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ phần lớn ở công lao học tập của các cháu”. Lời của Bác đã đi vào long người tạo ra động lực to lớn cho hàng triệu người dạy và người học, đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải truyền lại cho lớp kế cận, cho những chủ nhân tương lai của đất nước. Đất nước ta đang trong thời kì bùng nổ thông tin, buộc chúng ta phải đạt được các mục tiêu và có quyết tâm cao, lẽ tất nhiên chúng ta chưa thực hiện được tất cả các kế hoạch đề ra. Vì vậy, nhiệm vụ đó đang trông chờ vào các thế hệ mầm non chủ nhân tương lai của đất nước.
Bằng các hình tượng, văn học mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và thiên nhiên, các mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó giúp trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong tác phẩm văn học. Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua cách đọc kể diễn cảm. Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng hợp, kỹ năng truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung chú ý và nói biểu cảm. Những kỹ năng này trẻ lĩnh hội được trong quá trình nhận thức có hệ thống bằng con đường luyện tập thường xuyên hàng ngày.
Ưu thế mà ta có được hiện nay là thế hệ trẻ khỏe mạnh có sự đồng nhất cả về năng lực và trí tuệ, có tiềm năng sang tạo, vì thế ta phải tin vào thế hệ trẻ tương lai sẽ sẽ đứng vững trên nền truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc. Đảng và nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của giáo dục, đầu tư vào giáo dục là đầu tư đúng hướng và được coi là quốc sách hàng đầu. Mục tiêu của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình thành nhân cách cho trẻ, việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp cho trẻ dễ dàng tiếp cận với các môn học khác như: làm quen với toán, tạo hình, làm quen văn học, âm nhạc, khám phá môi trường xung quanh
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 3 - 4 tuổi qua hoạt động làm quen văn học
rao đổi kinh nghiệm giữa đồng nghiệp còn bị hạn chế. III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN Dựa vào đặc điểm khó khăn để khắc phục, những thuận lợi để phát huy cũng như trên cơ sở khoa học cùng với lòng yêu nghề mến trẻ và bằng tâm huyết của mình với quyết tâm giáo dục trẻ thành những chủ nhân tương lai của đất nước có tài, có đức để xứng đáng với lời dạy của Bác: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó". Chính vì vậy trong năm học vừa qua tôi đã mạnh dạn đưa và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 3 – 4 tuổi qua hoạt động làm quen văn học” đạt hiệu quả: Biện pháp 1: Xây dựng nề nếp trong giờ học Ngay từ những ngày đầu năm học, tôi đã chú ý đến cách thức tổ chức lớp học, tôi xác định được rằng: muốn trẻ học tốt trước tiên phải rèn nề nếp cho trẻ học tập. Đặc biệt với những trẻ cá biệt, tôi sắp xếp cho cháu ngồi gần cô, nhằm mục đích quan sát được thuận lợi và gần gũi với cô. Trong mọi hoạt động, tôi luôn luôn động viên các cháu phát biểu ý kiến, rèn tác phong, rèn câu trả lời đầy đủ thành phần, lễ phép... Ví dụ: Khi đón trả trẻ tôi rèn cho trẻ nề nếp lễ giáo: lễ phép với người lớn cũng như trẻ lời các câu hỏi của ông bà và mọi người phải đầy đủ câu, cuối câu luôn có từ "ạ". Hình ảnh trẻ ngồi học làm quen văn học Tôi luôn tập cho mình thói quen biết lắng nghe trẻ để hiểu được trẻ muốn gì, để từ đó lựa chọn phương pháp giáo dục cho thích hợp. Không chỉ lắng nghe mà tôi còn khuyến khích các cháu tự nêu lên ý kiến của mình. Chính vì vậy trong một khoảng thời gian tôi nhận thấy trẻ mạnh dạn và nói với bạn, với cô những ý thích từ đó trẻ phát triển ngôn ngữ hơn so với trước.Theo tôi khi trẻ đã coi cô giáo là “bạn”, trẻ sẽ dế dàng vâng lời cô giáo, thích gần gũi vâng lời cô hơn. Vì thế cô có điều kiện đưa tre vào nề nếp giúp trẻ có ý thức trong giờ học nói riêng và trong các hoạt động nói chung. Biện pháp 2: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kể chuyện, đọc thơ Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết trong chương trình đổi mới. Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì thế, ngay từ đầu năm học, tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào góc văn học và một số góc trong và ngoài lớp học thể hiện trên các mảng tường. Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa vào góc văn học cho trẻ hoạt động hàng ngày. Hình ảnh góc văn học Những câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong không gian rộng giúp trẻ dễ tri giác, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện. Từ đó, trẻ biết vận dụng những kiến thức đó vào kể chuyện một cách dễ dàng. Ngoài việc tạo các bức tranh trên mảng tường, những tập tranh truyện, tranh thơ tôi còn đi sâu vào làm một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động như: một số rối dẹt, rối ngón tay, tận dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép tranh kể chuyện hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự chọn nhân vật để kể chuyện theo nội dung thơ truyện đã học hoặc sáng tạo theo ý tưởng của bản thân trẻ. Điều đặc biệt hơn nữa, tôi làm ra các loại rối tay cho trẻ hoạt động. Hình ảnh rối ngón tay tự tạo Qua cách nghĩ và làm như vậy, tôi đã tạo ra một góc văn học với đầy đủ chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng và phong phú đã giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng khi trẻ đọc thơ, kể chuyện. Bên cạnh đó trong giờ hoạt động ngoài trời, tôi còn tận dụng những bức tranh ở trong trường bằng cách gợi mở cho trẻ cùng nhau kể một câu chuyện về những bức tranh đó...hình thức này đã giúp trẻ có nhiều ý tưởng và có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt. Tạo môi trường cho trẻ làm quen văn học là một việc làm vô cùng quan trọng, bởi nó là chỗ dựa, là cơ sở vững chắc cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học đòi hỏi cô phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu. Đồng thời, cô cũng phải biết gợi mở cho trẻ có cảm xúc tích cực khi tham gia hoạt động làm quen văn học. Qua nội dung bức tranh, các nhân vật, các con rối trẻ được xem và nói lên nhận xét của mình về các đồ dùng đó. Như vậy, ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách phong phú đa dạng. Biện pháp 3: Sáng tạo và sử dụng đồ dùng trực quan Đặc điểm của trẻ mầm non là tư duy trực quan hình tượng chính vì thế khi có đồ dùng trực quan sẽ hấp dẫn sự chú ý của trẻ lúc hoạt động. Đồ dùng minh họa góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giờ dạy, đồ dùng đơn giản đẹp, sáng tạo, sử dụng đúng lúc là yếu tố góp phần quyết định giờ dạy đạt hay không. Tuy từng câu chuyện hay bài thơ, cô giáo tiến hành làm và sử dụng đồ dùng sao cho phù hợp thuần thục. Có thể, đồ dùng trực quan dùng để giới thiệu, để kể, để giải thích song mục đích vẫn là để thu hút trẻ. Ví dụ: Trẻ rất thích thú khi được nhìn các nhân vật chuyển động, các nhân vật được chuyển động bằng bánh xe hay đơn giản chỉ bằng cách gắn que dài mà nhân vật có thể vừa chạy vừa quay. Những nhân vật sống này hấp dẫn đối với trẻ, ngoài ra, tôi còn sử dụng tranh các nhân vật nổi và cử động được làm nhiều rối tay, rối dẹt. Hình ảnh rối dẹt truyện: "Ba chú heo con" Các con rối cầm tay sẽ luôn cuốn trẻ vào với câu chuyện và góp phần tích cực trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trẻ không chỉ thích xem kịch rối mà còn thích tự mình tham gia diễn rối. Đồng thời, trẻ sẽ nhận ra rằng các vai diễn khác nhau thì cần có giọng điệu khác nhau, thậm chí có những trẻ bình thường thì nói kém nhưng lúc lên sân khấu thì thay đổi hẳn, vì lúc này trẻ cần phải nói bằng giọng của nhân vật. Hình ảnh trẻ diễn kịch: "Thỏ con ăn gì" Hình ảnh cô diễn rối tay truyện: "Bác Gấu đen và hai chú thỏ" Như vậy, việc sử dụng đồ dùng trực quan sinh động giúp trẻ dễ hiểu thơ truyện cũng như tạo hứng thú và gây ấn tượng sâu sắc về nội dung của bài thơ và câu chuyện mà trẻ được làm quen. Biện pháp 4: Dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với lời kể Bên cạnh môi trường hoạt động với đầy đủ các loại đồ dùng trực quan đa dạng, phong phú thu hút sự hứng thú tham gia kể chuyện của trẻ thì chúng ta còn phải dạy trẻ cách sử dụng nhân vật rối phù hợp với ngôn ngữ lời kể. Khi dạy trẻ kể chuyện, tôi đã chuẩn bị cho trẻ những tập truyện tranh sưu tầm bằng cách đọc cho trẻ nghe ở các giờ đón trả trẻ và giờ chơi hàng ngày, đây là hình thức cho trẻ làm quen tác phẩm văn học, là cơ sở cho trẻ có kiến thức vững vàng khi kể chuyện. Qua cách làm quen như vậy, trẻ biết đánh giá, nhận xét về dặc điểm, tính cách của các nhân vật thông qua ngôn ngữ nói của mình. Ví dụ: Gà con xinh đẹp đáng yêu; Sói già gian ác; bà tiên ông bụt tốt bụng còn phù thủy thì đọc ác. Song song đó, tôi định hướng cho trẻ quan sát các tranh truyện, cho trẻ xem qua đĩa hình các câu chuyện đồng thời kết hợp đàm thoại giữa cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét, đánh giá nội dung truyện một cách chính xác và nói lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức. Tôi đã dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm - theo thời gian thực hiện 1 hoặc 2 tuần - kết hợp lồng ghép các môn học khác, các trò chơi để củng cố và khắc sâu kiến thức, mở rộng thêm vốn hiểu biết về thế giới xung quanh cho trẻ. Sau đây là một số cách dạy trẻ sử dụng đồ dùng trực quan: Dạy trẻ sử dụng rối ngón tay: Dạy trẻ sử dụng từng con một, kết hợp với lời nói, ngôn ngữ biểu cảm cùng cách diễn rối qua cử động các con rối đi lại. Dạy trẻ ghép tranh kể chuyện: Chọn những tranh mà trẻ thích ghép thành một câu chuyện, sau đó kể nội dung từng tranh kết hợp lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong tranh. Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: Chọn những nhân vật mà trẻ thích, sau đó ghép các nhân vật với nhau để tạo thành một câu chuyện theo ý tưởng của trẻ. Qua cách làm này, bước đầu tôi đã thành công trong việc thực hiện dạy trẻ kể chuyện, giúp trẻ sử dụng linh hoạt đồ dùng trực quan kết hợp với ngôn ngữ nói rõ ràng, mạch lạc có kỹ năng tổng hợp về "mắt nhìn, miệng nói, tai nghe, tay sử dụng". Thông qua các câu chuyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ điệu, ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm của mình đối với tác phẩm văn học. Trẻ bắt chước giọng kể diễn cảm của cô, trẻ có thể hiểu được một từ dùng với đò vật này lại có thể dùng vào các đồ dùng khác. Từ đó, ngôn ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ, vốn từ được làm giàu thêm và qua đó trẻ cảm nhận được sự phong phú của ngôn ngữ mẹ đẻ. Biện pháp 5: Sáng tác bài hát phù hợp với nội dung thơ, truyện Những bài hát với giai điệu mới lạ, vui vẻ dễ thuộc, dễ hát phù hợp với nội dung bài thơ, câu chuyện đang học cũng khiến cho trẻ hào hứng hơn, trẻ thích thú hơn và tiếp thu một cách thoải mái. Sau đây, tôi xin giới thiệu một số bài hát do tôi cùng đồng nghiệp sáng tác và được sử dụng trong hoạt động làm quen văn học. Bài hát: "Chú bí con" Kìa chú là chú bí con, bí xinh là xinh nhất nhà Chú nằm ngủ khì một mình, ở mãi trong lòng đất kia Cô gió với cô mưa cùng với ánh nắng tươi xinh Đánh thức bí con dậy cùng vui đón mùa xuân về. Bài hát: "Cùng nhau cuốc trồng" Cùng nhau cuốc trồng, cùng nhau cuốc trồng Đập tơi đất, đập tơi đất Ta xới đất lên đi nào, ta xới đất lên đi nào Gieo hạt mau, gieo hạt mau. Bài hát: " Ta đi vào vườn rau" Ta đi vào vườn rau, ta đi vào vườn rau Có gì vui mà thích thú cho bằng Vườn rau xanh có rất nhiều quả chín Cà chua tươi với bí ngô su hào. Biện pháp 6: Chuyển thể thơ, truyện thành kịch rối Dưới đây, tôi xin giới thiệu một số kịch bản truyện mà tôi đã thực hiện: Truyện: "Đôi bạn tốt" Cảnh 1: Phong cảnh làng quê bình yên có giếng khơi, ao cá, cả đàn vịt con vừa đi vừa hát “chú vịt con ra bờ ao mò ốc.” Vịt mẹ: Các con ngoan của mẹ, các con phải đi theo mẹ, theo đàn, không được đi một mình mà con Cáo ăn thịt con đấy. Vịt con: Vâng ạ! Vâng ạ! Vịt Xám: Mình phải lẻn đi chơi một mình mới được, ở đây có nhiều tôm cá quá, thích quá. Cảnh 2: Bên bụi cây rậm rạp, con Cáo xuất hiện. Cáo: Chà! thịt vịt con ngon lắm đây. Hôm nay ta sẽ có một bữa thịt vịt thật là ngon. Ha...ha... Vịt Xám: Mẹ đâu rồi! Mẹ ơi cứu con! Cáo: Ha...ha...ha... vịt con lại đây. Chạy ta đi đâu, chạy ta xem nào. Cảnh 3: Vịt mẹ cứu được vịt Xám Vịt mẹ: Vịt Xám ơi! Mẹ đây, nhảy lên lựng mẹ nào. Vịt Xám: Mẹ ơi! may quá mẹ đến kịp không thì con sẽ bị con Cáo ăn thịt rồi. Con xin lỗi mẹ ạ! Cáo: Hừm! ta chậm mất rồi. Vịt mẹ: Lần sau con nhớ phải nghe lời mẹ nhé, không được đi chơi xa mà không xin phép mẹ. => Các con thấy bạn vịt trong truyện có ngoan không? Ở nhà cũng vậy các con phải nghe lời người lớn mới ngoan, không được đi chơi một mình nhé. Truyện: "Giọng hót chim sơn ca" Cảnh 1: Phong cảnh khu vườn với thất nhiều cây cối, hoa nở khoe sắc với tiếng chim hót véo von Chim sơn ca: Các bạn nhỏ ơi! Các bạn có biết mình là ai không? (Trẻ trả lời: Chim sơn ca ạ!) Mình có một giọng hót rất hay đấy! mình hót cho các bạn nghe nhé! (Tiếng chim hót) (Trẻ nói: Ôi hay quá! Hay quá) Chim sẻ: Mình chào Sơn ca! Chim sơn ca: Sơn ca chào bạn Sẻ! Chim sẻ: Sơn ca ơi! Làm thế nào mà bạn có giọng hót hay như vậy nhỉ? Có phải bác Mặt trời cho bạn giọng hót hay mê ly ấy không? Chim sơn ca: Không phải đâu bạn Sẻ ạ! Bác Mặt trời chỉ cho mình những tia nắng vàng rực rỡ và ấm áp thôi. Chim sẻ: Vậy thì thật là kì lạ! Thế có phải cô Mây hồng cho bạn giọng hót hay ấy không? Chim sơn ca: Cũng phải đâu Sẻ ơi! Vì cô Mây hồng chỉ cho mình những tảng bông bồng bềnh, êm dịu thôi. Chim sẻ: Sơn ca ơi Sơn ca! Bạn cho mình biết ai đã cho bạn giọng hót hay mê ly ấy đi! Chim sơn ca: Bí mật! Bí mật! Đố các bạn biết vì sao mình có giọng hót hay như vậy đấy? Cảnh 2: Chim Sẻ cùng các bạn rủ nhau đến lớp hỏi cô giáo Họa mi Bầy chim: Lạ nhỉ! Không phải bác Mặt trời cũng chẳng phải cô Mây hồng thì là ai? Các bạn có biết điều bí mặt ấy không? (Trẻ trả lời: Không biết. Không biết) Chim sẻ: A! Mình cùng các bạn đến gặp cô giáo Họa mi đi. Chắc là cô biết ai đã cho Sơn ca giọng hót hay đấy. Bầy chim: Đúng rồi! Đúng rồi! Chúng mình đi gặp cô giáo Họa mi đi! Bầy chim + chim Sẻ: Chúng con chào cô ạ! Chim họa mi: Cô chào các con! Các con gặp cô có chuyện gì vậy? Chim sẻ: Dạ thưa cô! Chúng con đến để hỏi cô vì sao Sơn ca có giọng hót hay đến vậy ạ! Chim họa mi: (Hỏi trẻ) Các con có muốn biết điều bí mật ấy không? (Trẻ trả lời: Có ạ!). Vậy sáng mai, cô và các con đến nhà bạn Sơn ca tìm hiểu điều đó nhé! Các con nhớ phải dậy sớm đấy. Bầy chim: Vâng ạ! Chúng con chào cô, chúng con về ạ! Cảnh 3: Cô giáo Họa mi cùng bầy chim đến nhà bạn Sơn ca. Chim sẻ: Ôi! Trời sáng rồi, dậy đi các bạn ơi! Chúng mình cùng đến nhà bạn Sơn ca nào. Ô kìa! Sơn ca đang làm gì vậy nhỉ? Bầy chim: Sơn ca đang lắng nghe tiếng cây cối xào xạc. Không phải! Sơn ca đang nghe tiếng suối chảy róc rách. Chim sơn ca: Tiếng chim Sơn ca hót. Chim họa mi: Bây giờ các con biết ai cho Sơn ca giọng hót mê ly đó chưa? Bầy chim: Thưa cô, chúng con biết rồi ạ! Đó chính là nhờ sự chăm chỉ luyện tập mà Sơn ca có gióng hót hay mê ly đấy ạ! => Các bạn nhỏ ơi! Các bạn nhớ phải chăm chỉ luyện tập, chăm chỉ học để trở thành bé khỏe bé ngoan và có một giọng hát hay mê ly như chim Sơn ca nhé. Biện pháp 7: Sáng tác, sưu tầm thơ truyện để gây hứng thú cho trẻ làm quen văn học Trẻ 3 - 4 tuổi rất thích nghe cô kể chuyện, đọc thơ. Những câu chuyện cổ tích, truyện kể về những con vật gần gũi, về các loại rau, về cuộc sống xung quanh trẻ được các em rất yêu thích. Để cho trẻ được mở rộng và tiếp xúc với nhiều tác phẩm văn học, tôi đã cố gắng sáng tác sưu tầm một số bài thơ, câu chuyện phù hợp với chủ đề để đọc cho trẻ nghe. Ví dụ: Khi học chủ đề "Bản thân" tôi đã làm và sưu tầm bài thơ sau: Đánh răng Bàn chải mềm Kem thơm mát Bàn chải êm Kem ngọt quá Xong hàm dưới Đánh hàm trên Đánh thật kỹ Bé đừng quên Súc miệng kỹ Rửa mặt thôi Ai cười tươi Răng trắng thế. * Khi học chủ đề "Thực vật", tôi đã sưu tầm câu chuyện Bí con thoát nạn Bé Quyên gieo một hạt bí vào luống đất trong vườn. Hàng ngày, Quyên sốt ruột muốn bới đất lên để xem bí con đã nảy mầm chưa, nhưng mẹ bảo làm thế bí con sẽ chết mất. Thế là, bé Quyên lại kiên nhẫn chờ đợi. Bí con ngủ một giấc dài trong lòng đất ấm áp. Nó thấy dễ chịu đến mức chẳng muốn thức dậy tẹo nào. Thế rồi những hạt mưa xuân rơi xuống, len lỏi đến chỗ bí con năm và đánh thức nó. - Dậy đi, Bí con ơi! Mùa xuân đến rồi kìa. Tất cả các chồi non đã thức dậy cả rồi, chỉ còn mỗi mình bạn là ngủ muộn thôi. Bí con bừng tỉnh. Nó vươn vai một cái rồi đội đất ngoi lên khỏi mặt đất. Đầu tiên là hai chiếc mầm xinh xắn xòa lên khỏi mặt đất. Thế giới này mới đẹp làm sao. Những bông hoa rực rỡ đua nhau khoe sắc dưới ánh nắng mặt trời, đàn bướm xinh xắn rập rờn bên muôn hoa. Trên cành cây, những chú chim thi nhau hót líu lo vang khắp cả khu vườn. Bí con háo hức, cố kiễng chân lên cao để nhìn cho rõ. Mỗi lần kiễng chân, Bí con lại cao thêm một tí. Bí con tự nhủ: - Mình phải lớn thật nhanh lên mới được! Bỗng từ đâu, một lão sâu rau to lớn gớm ghiếc tiến đến gần bí con. Hai cái răng nanh của lão trông như cái máy chém sẵn sàng cắt phăng đầu của bí con. Bí con khiếp sự nhắm nghiền mắt lại, giơ hai chiếc lá non lên che mặt. Thật may mắn làm sao, đúng lúc sâu rau đang định ngoạm lấy bí con thì bé Quyên xuất hiện gắp lão sâu rau và vứt xuống ao. Bé Quyên âu yếm nói với bí con: - Chào bí con! Em đừng sợ nhé, từ nay chị sẽ bảo vệ em. - Em cảm ơn chị! Bí con đáp. Cả vườn rau lao xao, chúc mừng bí con thoát nạn. * Hay gần đây nhất, nhà trường có tổ chức cho chị em đồng nghiệp tham gia hội giảng mùa xuân. Bản thân tôi tham gia hội giảng với hoạt động "Làm quen văn học" qua câu chuyện "Dê con thích húc" mà tôi sưu tầm được phù hợp với chủ đề "Động vật" theo phân phối của chương trình. Dê con thích húc Trong một trang trại, có một chú Dê con có đôi sừng bé tẹo tèo teo nhưng lại luôn gây sự với mọi người. Một hôm, dê con đang đi trên đường thì gặp bác Gà trống. Dê con liền gạ gẫm: - Tôi muốn húc. Ta húc nhau một cái nào! Bác Gà trống nghe vậy liền nói: - Để ta yên! Để ta yên! Rồi tránh sang một bên. Chú Dê con lại lân la đến gây sự với Lợn con: - Này Lợn con! Ta húc nhau cái nào! - Cậu lui ra tớ còn phải làm việc. Lợn con đáp rồi tiếp tục quào đất. Dê lại chạy đến chỗ bạn Cừu con. - Này Cừu con! Có húc nhau với tôi không? - Thôi cậu đi chỗ khác chơi! Tôi đang mệt, để tôi nghỉ ngơi. - Nhưng tôi muốn húc! Ta cứ húc nhau một cái đi! Bạn Cừu non không nói gì, lẳng lặng đi ra chỗ khác nằm. Vừa lúc đó, Dê nhìn thấy một chú Chó con, nó liền xán lại: - Chó con! Ta húc nhau một cú xem nào! - Đồng ý! Nào, bắt đầu! Chó con hăm hở cắn ngay vào chân Dê một cái đau điếng. - Ốiối, gượm đã! Dê ta bật khóc. Tớ bảo húc nhau, thế mà cậu làm gì thế? - Nhưng tớ thì chỉ muốn cắn! Chó con đáp rồi bồi thêm cho Dê con một miếng rõ đau nữa. Dê con sợ quá co cẳng chạy. Từ đó Dê con chừa hẳn cái thói thích gây sự với mọi người. Qua các bài thơ, câu chuyện trẻ nhớ được lâu hơn các đồ vật, con vật mà trẻ tiếp xúc và dường như các tác phẩm văn học cũng để lại cho trẻ một ấn tượng sâu sắc. Biện pháp 8: Đưa công nghệ thông tin vào giờ dạy Ngày nay con ngời đang tiến vào kỷ nguyên công nghệ thông tin với sức phát triển mạnh như vũ bão trên toàn thế giới. Việc đưa các bé lại gần những thành tựu hiện đại mở ra cho bé niềm mơ ước khát khao vươn lên chiếm lĩnh những chân trời tri thức, khoa học công nghệ mới trong tương lai đó chính là điều kiện thuận lợi cho sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của trẻ. Chính vì vậy mà việc cho trẻ mầm non tiếp cận với những phương tiện kỹ thuật hiện đại sớm là tạo điều kiện để trẻ luôn đi cùng sự phát triển của thời đại, khiến trẻ tham gia hào hứng, sôi nổi, say sưa nhiệt tình hơn. Thực tế tôi đã đưa một số hình ảnh minh hoạ đầy hấp dẫn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trên máy vi tính với những hình ảnh ngộ nghĩnh. Những hình ảnh trên máy vi tính được lấy trên mạng internet là những hình ảnh hoạt hình sinh động hấp dẫn và cô đọng, phù hợp với nội dung của câu truyện mà cô dạy trẻ. Hay tôi đã tạo ra nhưng câu chuyện với những hình ảnh động cho trẻ xem trên máy chiếu, trẻ sẽ cảm thấy như đang được xem phim hoạt hình trong rạp chiếu phim. Chính vì vậy trẻ rất muốn được nghe cô kể chuyện. Cụ thể tôi cùng các bạn đồng nghiệp sưu tầm và đã làm được một số truyện sau: Câu chuyện: "Bí con thoát nạn" Cảnh 1: Hình ảnh bé Quyên gieo Bí con vào lòng đất Cảnh 2: Hình ảnh hạt mưa đến đánh thức Bí con dậy Cảnh 3: Hình ảnh Bí con vươn vai thức dậy Cảnh 4: Hình ảnh Bí con nhìn thấy vườn hoa nở rực rỡ, bướm bay dập dờn Cảnh 5: Hình ảnh Bí con cố gắng vươn cao hơn nữa Cảnh 6: Hình ảnh lão sâu rau to lớn nhe hai cái răng gớm ghiếc đến gần Bí con Cảnh 7: Hình ảnh bé Quyên đến kịp và bắt lão sâu vứt xuống ao Cảnh 8: Hình ảnh bé Quyên nói sẽ bảo vệ Bí con và Bí con cảm ơn Quyên Cảnh 9: Hình ảnh cả khu vườn chúc mừng Bí con thoát nạn. Với truyện "Bí con thoát nạn" tôi có đưa ra các câu hỏi đàm thoại kết hợp với hình ảnh để trẻ trả lời. - Bé Quyên đã gieo gì trong vườn? - Ai đã đánh thức bí con dậy? - Có chuyện gì đã xảy ra khi bí con thức dậy? - Bí con đã thoát nạn như thế nào? Tôi còn cho trẻ làm động tác minh họa kết hợp sử dụng lời nói cử chỉ giúp trẻ nói mạch lạc hơn và bắt chước được giọng nói của nhân vật. Câu chuyện: "Dê con thích húc" Cảnh 1: Hình ảnh Dê con có đôi sừng bé tẹo tèo teo Cảnh 2: Hình ảnh Dê con gây sự với bác Gà trống Cảnh 3: Hình ảnh Dê con xán lại gần Lợn con nhưng Lợn từ chối và tiếp tục công việc cào đất của mình Cảnh 4: Hình ảnh Dê con gạ gẫm bạn Cừu con và Cừu từ chối lẳng lặng đi chỗ khác vì đang mệt Cảnh 5: Hình ảnh Dê con gây sự với Chó con và bị chó con cắn Với lòng yêu nghề mến trẻ nên tôi đã cố gắng phát huy mọi khả năng của mình cùng với sự giúp đỡ của đồng nghiệp tôi đã giúp trẻ mẫu giáo bé hứng thú trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học và qua những giờ dạy như vậy tôi đã thấy trẻ rất hứng thú, thích được nghe cô kể chuyện và tiết học đạt kết quả cao. Biện pháp 9: Lồng ghép các môn học khi dạy trẻ l
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_phat_trien_ngon_ngu_mach_lac_cho_tre_3.doc