SKKN Một số biện pháp dạy kĩ năng chia sẻ cảm xúc cho trẻ mẫu giáo bé trong trường mầm non
1.CƠ SỞ LÝ LUẬN
Giáo dục “Kỹ năng sống” cho trẻ là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện đại . Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển kiến thức , thái độ , cảm nhận thành những khả năng thực thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình huống khác nhau trong cuộc sống .
Một cá nhân nếu có đầy đủ kiến thức trong cuộc sống nhưng lại chưa có kỹ năng cuộc sống ( Bao gồm rất nhiều kỹ năng ) và biết sử dụng linh hoạt kỹ năng này thì không đảm bảo cá nhân đó có thể đưa ra các quyết định hợp lý, giao tiếp có hiệu quả và có mối quan hệ tốt với mọi người. Kỹ năng sống chính là năng lực tâm lý xã hội để đáp ứng và đối phó những yêu cầu và thách thức trong cuộc sống hàng ngày.
Một nghiên cứu gần đây về sự phát triển trí não của trẻ cho thấy khả năng giao tiếp, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp và tự biết cách giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập rất quan trọng đối với trẻ. Chính vì vậy, việc đi sâu lồng ghép dạy kỹ năng sống cho trẻ lứa tuổi mầm non là vô cùng cần thiết .
Kỹ năng sống của trẻ bao gồm rất nhiều kỹ năng : Kỹ năng giao tiếp ứng xử , kỹ năng vệ sinh, kỹ năng thích nghi với môi trường sống, kỹ năng hợp tác chia sẻ.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của người lớn. Nhằm giúp trẻ có những kỹ năng đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống. Trẻ biết vận dụng, biến những kiến thức của mình để giải quyết những khó khăn trong cuộc sống cho phù hợp.
Muốn vậy, người lớn phải tạo cho trẻ có môi trường để trải nghiệm, thực hành. Nhưng trên thực tế, trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác và các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế. Khó khăn cho trẻ trong việc có tình huống bất ngờ xảy ra.
Ở Việt Nam, từ năm học 2008-2009, Bộ Giáo dục- Đào tạo đã phát động phong trào “Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Trong năm nội dung thực hiện có một nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
Về phía các bậc cha mẹ trẻ em luôn quan tâm đến việc làm sao để kích thích tính tích cực học tập của trẻ, ai cũng muốn con mình được học đọc và học viết ngay trong những năm tháng học ở mẫu giáo, đặc biệt là các bậc cha mẹ có con chuẩn bị vào lớp một.
Đối với giáo viên mầm non thường tập trung lo lắng cho những trẻ có những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên trẻ đến trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường mầm non.
Nghi thức văn hóa trong ăn uống là một nét văn hóa mà trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng ít được quan tâm chú ý tới và ít người biết được rằng: Văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cách của con người. Vì thế, trẻ cần được rèn luyện kỹ năng thực hiện các nghi thức văn hóa ăn uống.
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Một số biện pháp dạy kĩ năng chia sẻ cảm xúc cho trẻ mẫu giáo bé trong trường mầm non
với nội dung của bài dạy, phù hợp với trẻ. Khi chọn trò chơi phải kết hợp được giữa chơi và học tạo ra hoạt động tích cực của trẻ dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên. Để trò chơi học tập thêm phần sinh động và thu hút được sự chú ý của trẻ hơn tôi đã tích cực sưu tầm, sáng tác thêm những trò chơi mới hấp dẫn đối với trẻ như lồng ghép thêm vào trò chơi các bài đồng dao phù hợp hoặc cũng có thể cải biên từ những trò chơi dân gian gần gũi với trẻ thành những trò chơi phù hợp với mục đích của bài dạy.Đồng thời trong bài trò chơi học tập đó tôi xây dựng các tình huống nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ví dụ : Với bài tập lựa chọn hình ảnh đúng, yêu cầu trẻ đánh dấu vào hình ảnh nên làm và tô màu cho hình ảnh đó. Cho trẻ nói về nội dung hình ảnh và vì trả lời vì sao nên làm. Bé làm bài tập lựa chọn hình ảnh nên làm. Các bé với bài tập có nội dung GD kỹ năng sống trong giờ hoạt động góc 3.4. Biện pháp 4: Lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các vào các hoạt động, các môn học và ngược lại. Lồng ghép tích hợp là sự đan xen các môn học hoặc các hoạt động khác nhau một cách hợp lý nhằm thay đổi trạng thái hoạt động cho trẻ, tạo hứng thú cho trẻ trong học tập giúp cho giờ học đạt kết quả cao nhất. Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nói chung và phát triển ngôn ngữ nói riêng, tôi đã linh hoạt tích hợp các môn học khác như môi trường xung quanh, văn học, âm nhạc, tạo hình để thay đổi trạng thái hoạt động và thu hút trẻ. Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận biết một số nguy cơ không an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường giáo dục trẻ với những lời dặn dò nhắc nhở đơn giản thông qua nội dung các bài thơ ,câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục dạy trẻ. Song trên thực tế, trong chương trình có rất ít bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó . Vì vậy, trong năm học này, tôi nghiên cứu lựa chọn những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa ra những tình huống cụ thể để dạy trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, biết cách suy nghĩ và giải quyết . Ví dụ, với chủ điểm “Bản thân”. Trước đây, thông qua câu chuyện “Chú vịt xám” hoặc nội dung bài hát “Đàn Vịt con” chúng tôi chỉ dùng lời giáo dục trẻ: “Khi đi công viên hoặc đến những nơi công cộng thì phải đi với bố mẹ, không được chạy lung tung để khỏi bị lạc” chứ chưa dạy trẻ nếu chẳng may xảy ra sẽ phải xử lý như thế nào. Với cách giáo dục như vậy tôi thấy kết quả đạt trên trẻ chưa đạt hiệu quả. Trẻ ghi nhớ một cách thụ động và thường chóng quên. Trẻ không hiểu cốt lõi của vấn đề là tại sao không nên làm như vậy và nếu xảy ra thì phải làm thế nào. Do đó ngoài việc giáo dục như vậy thì vào giờ hoạt động chiều, tôi đã đưa ra tình huống “Khi bé bị lạc mẹ trong siêu thị - bé sẽ làm gì ? Tôi đã cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết của riêng trẻ. Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và trả lời theo ý kiến của mình. Theo con làm như vậy có được không? Tại sao? Sau đó, cô giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất : Khi bị lạc mẹ, bé hãy bình tĩnh, không khóc và chạy lung tung mà hãy đứng yên tại chỗ chờ vì bố, mẹ sẽ quay lại chỗ đó để tìm bé. Hoặc bé có thể đến chỗ chú bảo vệ, cô bán hàng trong siêu thị ở gần chỗ đó để nhờ gọi điện thoại, hoặc thông báo lên loa để tìm bố mẹ. Tuyệt đối không đi theo người lạ dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ. Vì có thể đó sẽ là kẻ xấu lợi dụng cơ hội đó bắt cóc hoặc làm hại bé. * Thông qua nội dung các câu chuyện : Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ. Chính vì vậy tôi đã sáng tác một số câu chuyện lồng vào đó các tình huống để giáo dục trẻ. Giúp trẻ tiếp nhận một cách hứng thú, tự nguyện. Ở chủ điểm “ Nước và mùa hè”. Với đặc thù trẻ đang sống ở thành phố, vì vậy ngoài việc giáo dục trẻ tránh xa ao, hồ, hố nước nguy hiểm mà môi trường sống của trẻ ít gặp. Thì nhà vệ sinh cũng nhiều tình huống có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Chính vì vậy, tôi đưa ra những tình huống để dạy trẻ cách sử dụng an toàn trong phòng tắm bằng cách đưa vào câu chuyện để trẻ rút ra bài học kinh nghiệm cho mình TRUYỆN : TRONG PHÒNG TẮM . Hôm nay, trời rất nóng. Vừa về đến nhà Minh đã giục mẹ : “ Mẹ ơi, con nóng quá, cho con đi tắm”. Mẹ nhắc: “ Con ngồi một tí cho ráo mồ hôi đã rồi hãy vào tắm nếu không sẽ dễ bị cảm đấy Minh ngồi ở quạt cho đỡ mồ hôi rồi vào tắm . Mẹ lấy ghế cho Minh ngồi rồi nhẹ nhàng xả nước gội đầu cho Minh. Gội đầu xong mẹ bảo: “ Con ngồi đây kì cọ cho sạch đi nhé, mẹ ra cắm nồi cơm rồi mẹ vào tắm cho, con cẩn thận sàn nhà trơn lắm đấy”. Mẹ ra rồi, Minh thích thú đùa nghịch với dòng nước mát. Cu cậu vặn nước rồi đùa nghịch với dòng nước. Hứng trí cậu còn đứng lên nhảy nhót vừa té nước vừa cười khanh khách. Bỗng “ Oạch” Minh bị trượt chân ngã đầu đập xuống nền đau điếng. Minh khóc ầm lên gọi mẹ. Mẹ vội vàng chạy vào đỡ Minh dậy, xem xét xem Minh có sao không. May mà chỉ hơi sưng. Mẹ nói : “ Mẹ đã nhắc con phải cẩn thận rồi mà, sàn nhà tắm khi có nước vào sẽ rất trơn, nếu không cẩn thận sẽ bị ngã rất nguy hiểm lần sau khi tắm con phải cẩn thận, đứng tại chỗ hoặc ngồi xuống ghế con nhớ chưa nào?. - Vâng ạ. Từ đấy, mỗi khi đi tắm Minh luôn lấy ghế ngồi không bao giờ đùa nghịch trong nhà tắm nữa. Qua câu chuyện tôi giúp trẻ rút ra bài học : Sàn nhà tắm rất trơn, tuyệt đối không chạy nhảy, leo trèo sẽ dễ bị ngã. Có những tình huống bất trắc xảy ra không chỉ với trẻ mà đôi khi còn xảy ra với cả người lớn đó chính là nội dung câu chuyện: TRUYỆN: CHIẾC Ổ KHOÁ Hôm nay chủ nhật, mẹ đưa Khôi đến nhà bác Hạnh làm cùng cơ quan mẹ chơi. Nhà bác Hạnh thích thật, có cả sân chơi và một khu vườn nhỏ trước sân nhà nữa. Khi mẹ và bác Hạnh nói chuyện Khôi xin phép mẹ ra sân chơi. Ra đến sân, Khôi mê mải ngắm những chú chim sâu đang vừa chuyền cành vừa kêu lích tích như đang trò chuyện. Ngắm chán, Khôi chạy đi nhặt những chiếc lá rụng để xếp các hình mà cô đã dậy ở lớp như: Xếp hình ông mặt Trời, bông hoa, chiếc thuyền . Đang chơi, Khôi nghe tiếng bác Hạnh gọi to : “ Khôi ơi, vào ăn bánh đi cháu”. Khôi chạy vội vào nhìn đĩa bánh một cách thích thú. Mẹ nhắc: “ Con vào rửa tay đi rồi hãy ra ăn nhé “ “ Vâng ạ” Khôi chạy vội vào nhà vệ sinh để rửa tay, xong khi quay ra sờ đến nắm chốt cửa cậu ngạc nhiên “ Ôi, sao không giống ở nhà mình”. Cậu thích thú đóng cửa , xoay vặn chốt với vẻ tò mò. Tiếng khoá kêu : “tách, tách” làm cu cậu càng thích thú. Bỗng có tiếng mẹ gọi : Khôi ơi, xong chưa nào? “ Vâng ạ, con ra ngay đây. Khôi xoay tay nắm để mở cửa giống như ở nhà mình mà không tài nào mở được. Cậu loay hoay xoay đi xoay lại mà không được. Cu cậu sợ quá khóc oà lên. Mẹ và bác Hạnh vội vàng chạy lại hướng dẫn Khôi cách mở khoá nhưng cu cậu càng khóc to hơn. Cuối cùng bác Hạnh phải thuê thợ cắt kính vào cắt để có thể thò tay vào mở khoá cửa. Cửa vừa mở, Khôi ào ra ôm chầm lấy mẹ khóc nức nở “ Mẹ ơi, con sợ quá”. Đợi khôi bình tĩnh, mẹ mới ôn tồn giải thích và nhắc nhở: “ Lần sau, đi đâu con không được nghịch khoá như thế nữa nhé, khoá mỗi nhà có các cách sử dụng khác nhau. Nếu hôm nay ,mẹ và bác Hạnh không biết thì sẽ nguy hiểm thế nào. Mà con xem bây giờ bác Hạnh phải chữa lại cửa rồi. Khôi ân hận cúi đầu : “ Vâng ạ, con xin lỗi bác, con xin lỗi mẹ ạ” Bác Hạnh tươi cười bảo: Thôi, không sao đâu. Cháu biết lỗi vậy là được rồi. Lần sau nhớ nhé. Từ đó, Khôi luôn nhớ lời mẹ dặn . Với câu chuyện này tôi giáo dục trẻ: - Không vào nhà vệ sinh một mình chốt, khoá cửa. * Bên cạnh đó tôi còn đưa ra những tình huống khác đối với trẻ như : Không tự ý xả nước ở vòi vì dễ xảy ra bỏng khi sử dụng bình nóng lạnh . - Khi tắm bồn: Chờ người lớn xả nước và giúp vào bồn. Không tự ý xả nước và trèo vào đề phòng nước quá nhiều sẽ nguy hiểm, không nằm bồn tắm quá lâu. - Trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày, có rất nhiều tình huống bất trắc trẻ rất dễ gặp trong cuộc sống, tuy nhiên chúng ta ít khi đưa vào dạy trẻ .Với nền kinh tế phát triển như hiện nay, nhiều gia đình sử dụng ô tô là phương tiện đi lại của gia đình hàng ngày. Xong việc chấp hành luật lệ an toàn giao thông khi đi ô tô và xe máy đối với trẻ thường các bậc phụ huynh vẫn còn coi nhẹ chưa được thực hiện nghiêm túc. Với “Chủ điểm giao thông” chúng tôi đưa tình huống cho trẻ qua câu chuyện: MỘT CHUYẾN VỀ QUÊ Ngày chủ nhật , Tuấn được bố đưa về quê chơi. Lên ô tô, bố cài dây bảo hiểm cho Tuấn và của mình . Xe chạy một lát đã ra đến ngoại ô. Cảnh vật hai bên đường thật đẹp. Tuấn thích thú nhoài người về phía cửa sổ và nhìn ra ngoài, nhưng bị vướng dây bảo hiểm làm Tuấn không quay người để nhìn rõ được. Tuấn liền cởi dây bảo hiểm ra. Thoát khỏi dây bảo hiểm, Tuấn thấy thật thoải mái , cậu tha hồ quay sang 2 bên để ngắm cảnh. Xe đang lao nhanh . Bỗng từ xa có một chú bê chạy qua đường . Xe phanh gấp đột ngột làm cho Tuấn ngã nhào về phía trước, đầu đập vào phía trước đau điếng. Bố dừng xe, đỡ Tuấn dậy và ôn tồn nhắc nhở : Sao con lại cởi dây bảo hiểm ra, khi xe phanh gấp sẽ rất nguy hiểm. May hôm nay con chưa bị làm sao đấy . Tuấn ân hận xin lỗi bố : Con xin lỗi bố , con nhớ rồi ạ . Từ đó trở đi, mỗi khi đi ô tô Tuấn luôn nhớ cài dây bảo hiểm để đảm bảo an toàn giao thông. TRUYỆN : ĐI XE MÁY. Hôm nay, trường Hà tổng kết năm học đặc biệt là lễ chia tay các bé lớp mẫu giáo lớn như lớp của Hà. Cu cậu háo hức dậy thật sớm, giục mẹ đưa đi sớm đến trường vì hôm nay là buổi học cuối cùng mà . Ăn sáng xong, cậu vội vàng đeo ba lô chạy ra ngõ đợi mẹ. Ra đến đường, Hà luôn miệng giục mẹ : “ Mẹ ơi, mẹ đi nhanh lên nhé”. Đang đi bỗng Hà chợt nhớ ra, cậu kêu lên: “Mẹ ơi, con quên mất mũ bảo hiểm ở nhà rồi. Mẹ nói : “Tại con cứ vội cuống lên đấy mà. Thôi mẹ con mình quay lại để lấy nhé”. - “ Không, bây giờ mà quay về thì muộn mất mẹ ạ.” Hà nhất định không chịu quay lại để lấy mũ, mẹ đành phải nhượng bộ không quay về nữa. Đang đi, bỗng chiếc xe phía trước chở thùng cam bị rơi xuống đường, làm cam rơi tung toé . Mẹ vội vàng phanh gấp làm xe loạng choạng rồi đổ kềnh làm hai mẹ con ngã lăn ra đường. Hà bị đập đầu xuống đường. Chú công an đang đứng bên đường nhìn thấy chú bèn bước sang đỡ hai mẹ con dậy, chú lo lắng hỏi : “ Chị và cháu có sao không”. Mẹ xem xét chỗ vết thương của Hà và nói: “Cảm ơn anh, mẹ con tôi không sao ạ” Chú ôn tồn nhắc nhở : “ Chị không cho cháu đội mũ bảo hiểm là vi phạm luật ATGT rồi. Trẻ em cũng phải đội mũ bảo hiểm để đảm bảo ATGT. Nếu hôm nay mà va chạm mạnh thì sẽ rất nguy hiểm. Cháu đội mũ thì những trấn thương vùng đầu giảm đi rất nhiều. Tránh được những trấn thương để lại những hậu quả đáng tiếc .” Mẹ Minh ân hận xin lỗi chú công an và nói với Hà: “ Mẹ con mình lần sau dù có vội hay muộn đến mấy cũng phải nhớ đội mũ bảo hiểm con nhỉ.” Sau khi cho trẻ nghe chuyện và đàm thoại với trẻ về nội dung câu chuyện, tôi thấy có nhiều cháu cũng nhận là thường xuyên không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy đi học. Sau đó, nhiều bậc phụ huynh đã chia sẻ với cô giáo : Bản thân phụ huynh cũng ít khi nhớ cho con đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy đến trường, bởi một phần vướng, một phần công an thường không phạt trường hợp này nên các phụ huynh cũng hay bỏ qua. Nhưng bây giờ, các con đòi đội mũ bảo hiểm khi đi học . Qua trên tôi thấy rằng, qua câu chuyện trẻ đã nhận thức được sự cần thiết của việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy. Biết được nếu không thực hiện tốt thì có thể xảy ra rủi ro như thế nào. Từ đó tạo cho trẻ ý thức chấp hành LLATGT từ bé. * Thông qua hoạt động vui chơi: Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện qua hoạt động vui chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức mà trẻ đã có. Ví dụ : Ở góc “Gia đình”, khi tôi đóng giả một người lạ đến gõ cửa khi trẻ ở nhà một mình, thì trẻ biết nhắc nhau “Đừng mở cửa, phải đợi bố mẹ về đã”. Hoặc tôi cho trẻ ở nhóm gia đình cùng đi siêu thị và đưa ra tình huống : “Con bị lạc bố mẹ ở siêu thị” thì trẻ biết ra nhờ cô bán hàng gọi điện thoại cho bố mẹ, cháu đóng vai người bán hàng cũng nhắc trẻ: Cháu chờ ở đây với cô đợi bố mẹ đón. Tôi đóng một vai làm người đi đường và rủ bé : Đi cùng cô để cô dắt về với mẹ. Các trẻ trong nhóm đã nhắc nhau: “Đừng đi, nếu không sẽ bị bắt cóc đấy”. Hoặc với trò chơi “Đi ô tô” tôi cũng chú ý xem cách thể hiện của trẻ để có những gợi mở kịp thời như: Các bác đã thắt dây an toàn chưa, đừng thò đầu, thò tay ra ngoài khi xe đang chạy nhé. - Với nhóm “Nấu ăn”, tôi cũng lưu ý đến những thao tác mà trẻ mà trẻ thể hiện vai của mình : - Ví dụ: bắc nồi lên bếp ga đặt đã đúng giữa bếp chưa nếu không sẽ dễ đổ và xảy ra tai nạn, nấu xong phải nhớ tắt bếp, bắc nồi phải dùng cái lót tay để không bị bỏng. Với cách dạy trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau, lúc thông qua nội dung các bài thơ, bài hát, câu chuyện để lồng vào giáo dục trẻ kỹ năng sống giúp trẻ ghi nhớ một cách thoải mái, nhớ lâu và không gò bó áp đặt trẻ. Đặc biệt với hình thức đặt ra các tình huống cho trẻ được thảo luận, nói lên cách xử lý của mình sau đó cô sẽ giúp trẻ tổng hợp lại và tìm ra phương pháp tối ưu nhất. Chính hình thức này giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ. Với cách thảo luận, mỗi cá nhân đưa ra cách giải quyết cho phù hợp giúp trẻ biết vận dụng vốn hiểu biết , kiến thức của mình đã có để giải quyết vấn đề. Đó cũng chính là một kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống hiện tại cũng như sau này. 3.5. Biện pháp 5: Tích cực làm đồ dùng đồ chơi tự tạo Theo các nhà tâm lí học thì đồ chơi không chỉ đơn thuần là bộ trò chơi mà nó chính là công cụ giúp phát triển trí não cho những ai tiếp xúc với nó, giúp cho chúng ta phát huy được trí tưởng tượng, óc thẩm mỹ, sự phát triển trí tuệ vô cùng tuyệt vời và không giới hạn. Trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi nhận thấy rằng: muốn cho trẻ học tập đạt kết quả cao thì vấn đề đồ dùng trong giờ chơi, giờ học phải được coi trọng vì đặc điểm tư duy của trẻ mang tính trực quan hành động hay nói cách khác muốn tiếp thu được kiến thức thì trẻ phải được thực hành, hoạt động với các đồ vật, đồ chơi. Sử dụng đồ dùng đồ chơi hợp lí trong giờ học giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động, nhớ lâu, nhớ sâu vốn từ của trẻ trở lên phong phú. Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận biết một số nguy cơ không an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường giáo dục trẻ với những lời dặn dò nhắc nhở đơn giản thông qua nội dung các bài thơ, câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục dạy trẻ. Song trên thực tế, trong chương trình có rất ít bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó. Vì vậy, trong năm học này, tôi nghiên cứu lựa chọn những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa ra những tình huống cụ thể để dạy trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, biết cách suy nghĩ và giải quyết và với nội dung này tôi cho trẻ hoạt động với bộ tranh tôi đã sưu tầm. Bên cạnh đấy tôi đã giáo dục trẻ sự quan tâm đến những người thân yêu qua hoạt động làm bưu thiếp chúc tết và tôi nhận thấy rằng hiệu qủa giáo dục đạt cao. Các bé hăng say làm bưu thiếp tặng người thân 3.6. Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động. Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt động gióa dục kỹ năng sống cho trẻ là đưa các phương tiện và công cụ kỹ thuật hiện đại- chủ yếu là máy tính, máy chiếu, vào trong quá trình giảng dạy, nhằm đạt được những mục đích yêu cầu của hoạt động. Phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. Giáo viên nghiên cứu các phần mền giáo dục như KIDSMART, KIDPIX, POWERPOINT, CONVERTER, PHOTOSHOP, 3M DIGITAL... để thiết kế các bài giảng, các trò chơi phù hợp với nội dung của bài dạy để dạy trẻ. Tích cực vào mạng tìm hiểu những nội dung, hình ảnh, video, giáo án điện tử, quay phim, chụp ảnh, cập nhật những thông tin mới nhất ...có nội dung liên quan đến nội dung dạy trẻ để ứng dụng vào bài dạy.Tôi đã kết hợp cùng đồng nghiệp lựa chọn nhiều hình ảnh xây dựng các đoạn video để trẻ xem và từ đó đưa ra các phương án trả lời. Qua đây tôi thấy trẻ nhớ rất lâu và trở thành kinh nghiệm của trẻ. 3.7. Biện pháp 7: Tạo ra tình huống có vấn đề tăng cường khả năng tư duy và đưa ra ý kiến của mình Tình huống có vấn đề là quá trình tạo ra một tình huống có mâu thuẫn buộc trẻ phải suy nghĩ tích cực để giải quyết mâu thuẫn đó. Sự có mặt của những tình huống có vấn đề sẽ tạo hứng thú và duy trì hứng thú của trẻ đến nhiệm vụ nhận thức, kích thích sự tò mò lòng ham muốn tìm hiểu khám phá của các vật xunh quanh. Phát triển khả năng tự thể hiện mình. Thực chất của biện pháp này là tổ chức hoạt động tìm kiếm cho trẻ, cuốn hút trẻ vào hoạt động khám phá, tạo điều kiện cho trẻ chủ động diễn đạt theo ý hiểu và vốn từ của trẻ. Với tình hình phức tạp trong xã hội hiện nay, nhiều tình huống bất trắc có thể xảy ra đối với trẻ như bị bắt cóc, xâm hại .. Tôi đã đưa ra những tình huống để dạy trẻ như : “ Nếu có người không quen biết cho bé quà bé nên làm như thế nào ? Ở tình huống này, với lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ rất thích khi được cho quà và sẽ không biết tại sao không được nhận. Khi trẻ thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình huống xấu “ Nếu đó là kẻ xấu thì sẽ rất nguy hiểm cho bé”. Tôi phân tích, giải thích cho trẻ và giúp trẻ có phương án giải quyết đó là : Tuyệt đối không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người xấu tẩm thuốc mê và trúng mưu của kẻ xấu. Khi gặp trường hợp này bé nên nói “Cháu cám ơn, nhưng bố mẹ cháu không cho nhận quà của người lạ”. + Với chủ điểm “Gia đình”, ngoài việc giáo dục trẻ nhận biết và tránh những đồ dùng nguy hiểm như bàn là, phích nước, bếp đang đun Tôi đưa tình huống trẻ biết tránh những mối nguy hiểm khác như: “Nếu con đang ở nhà một mình , có người đến gọi mở cửa con sẽ làm gì ? Tôi cho trẻ nói suy nghĩ , cách giải quyết của mình. Trong khi thảo luận với trẻ tôi gợi mở: cũng có trường hợp kẻ xấu có thể gây hại cho bé hoặc lấy trộm đồ của gia đình cũng chính là người thu tiền điện, nước hoặc chính là người quen biết với bố mẹ bé để giúp trẻ suy đoán tìm cách giải quyết. Sau đó cô giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất trong trường hợp này: Tuyệt đối không mở cửa, kể cả đó có thể là người quen của bố mẹ, người thu tiền điện, nước. Nếu có người lớn ở trên gác chưa biết thì gọi xuống còn nếu không có ai ở nhà thì hẹn họ nhắn lại gì hoặc tối đến gặp bố mẹ. Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ luôn rình rập với tất cả mọi nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ còn nhỏ tuổi song tôi nghĩ rằng cũng cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra. Tôi đã đưa tình huống : “ Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ phải làm thế nào?” Qua tình huống này tôi dạy trẻ : Khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu, trước hết bé phải chạy xa chỗ cháy. Hãy hét to để báo với người nhà và những người xung quang có thể nghe thấy. Nếu không có người ở nhà thì chạy báo cho hàng xóm. Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó cô giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ . Thông qua hoạt động đó cũng giúp trẻ có sự tư duy lôgích, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống. 3.8. Biện pháp 8: Làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh. Đây là biện pháp không thể thiếu khi giáo dục trẻ, bởi vậy giáo viên cần có sự phối hợp thường xuyên và chặt chẽ với phụ huynh để cùng xây dựng kế hoạch giáo dục trẻ. Thông qua các giờ đón, trả trẻ, các buổi họp phụ huynh tuyên truyền và
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_day_ki_nang_chia_se_cam_xuc_cho_tre_ma.doc