Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả cho trẻ 4 - 5 tuổi

MỤC LỤC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết năng lượng là một dạng tài nguyên vật chất trên trái đất có nguồn gốc chủ yếu từ mặt trời và năng lượng tàn dư trong lòng trái đất. Năng lượng mặt trời tồn tại chính là các dạng như: bức xạ mặt trời, năng lượng sinh học tồn tại dưới dạng khối, năng lượng chuyển động khí quyển gió, bão, sóng, các dòng chảy sông suốiNgoài ra năng lượng tàn dư trong lòng đất là các dạng như: nước nóng, năng lượng núi lửaNăng lượng tiêu thụ phổ biến hiện nay trong các gia đình thường tập trung vào các loại năng lượng: điện, xăng dầu, rơm rạ, củi than. Năng lượng tiêu thụ trong các gia đình thuộc dạng năng lượng không tái tạo có nguy cơ cạn kiệt. Trong khi đó nhu cầu sử dụng năng lượng của con người gia tăng nhanh chóng cùng với sự phát triển kinh tế xã hội. Tính trung bình mỗi năm nhu cầu sử dụng năng lượng của đất nước tăng lên gấp 2 nhưng mức độ tăng trưởng ngành năng lượng trong nước lại chỉ đáp ứng được khoảng 60% nguồn năng lượng yêu cầu.Vì vậy năng lượng là yếu tố có tầm quan trọng đặc biệt, nó quyết định sự tồn tại, phát triển và chất lượng cuộc sống của con người. Chúng ta thử tưởng tượng nếu một ngày nào đó không có các nguồn năng lượng thì cuộc sống xung quanh sẽ ra sao?
Trên thực tế nguồn năng lượng của chúng ta đang dần bị cạn kiệt, gây nên mất cân bằng sinh thái, cạn kiệt các nguồn tài nguyên, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh tế, cuộc sống của con người. Do đó tiết kiệm năng lượng là cách tốt nhất để chúng ta bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả còn góp phần giảm lượng khí gây ô nhiễm, có tác dụng bảo vệ môi trường, bởi hiện nay, môi trường trên thế giới và ở Việt Nam đang bị ô nhiễm nặng. Một trong những nguồn gây ô nhiễm là khói, bụi bẩn, chất thải từ các nhà máy và phương tiện giao thông. Hằng ngày, chúng ta phải đối mặt với khói bụi của các ống xả từ xe máy, ô tô, bụi đường, khói than, củiVì vậy hiểu biết về năng lượng và giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trở thành một vấn đề cấp bách có tính chiến lược toàn cầu và là vấn đề có tính xã hội sâu sắc cần được giáo dục cho con người ngay từ tuổi thơ. Trong thời gian gần đây Bộ Giáo Dục & Đào Tạo, Sở Giáo Dục & Đào Tạo và các Phòng Giáo Dục & Đào Tạo cũng đã rất quan tâm đến vấn đề này, đã phát hành các cuốn tài liệu, đăng các bài viết trong các cuốn tạp chí để hướng dẫn giáo viên cách giáo dục trẻ sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quảĐối với trường tôi, ngay từ đầu năm học khi xây dựng phiên chế chương trình thì nội dung giáo dục trẻ cách sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả đã được ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo giáo viên thực hiện theo hướng tích hợp vào các nội dung hoạt động chăm sóc và giáo dục hàng ngày.
Trong lớp tôi phụ trách, các cháu đã có những nhận thức đơn giản về cách sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả như các cháu đã biết tắt nước khi không sử dụng, khi bật điều hòa phải đóng cửaNhưng những nhận thức sâu xa hơn thì các cháu vẫn chưa có như: Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả làm giảm lượng khí gây ô nhiễm, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng, góp phần giữ gìn nguồn năng lượng đảm bảo nhu cầu sử dụng trước mắt cũng như lâu dài của gia đình và cộng đồng. Bên cạnh đó, đây là một nội dung mới đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu tìm tòi, tích cực, khéo léo lồng ghép vào các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ mới mang lại hiệu quả cao. 
Là một giáo viên trẻ, có lòng say mê nhiệt huyết với nghề, với mong muốn giúp cho 100% trẻ lớp mình có những hiểu biết cơ bản về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả tôi đã luôn băn khoăn, trăn trở, để tìm ra các biện pháp thực hiện hiệu quả. Qua một năm tích cực nghiên cứu, áp dụng các biện pháp hữu hiệu, trẻ lớp tôi đã có thêm nhiều hiểu biết, có ý thức hơn trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Với mong muốn được chia sẻ những kinh nghiệm thực tế của mình trong việc cung cấp cho trẻ hiểu biết để từ đó có ý thức hơn trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả cho trẻ 4-5 tuổi ”. Hy vọng kinh nghiệm của mình sẽ được nhân rộng và mang lại hiệu quả thực tế cho trẻ.
2. Mục đích nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm
 Đánh giá thực trạng sự nhận thức của trẻ về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Tìm ra các biện pháp giáo dục trẻ cách sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài 
Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả cho trẻ 4-5 tuổi trong trường mầm non trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Đề tài được nghiên cứu bắt đầu từ tháng 08/2016 đến tháng 04/2017 tại lớp mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi.
4. Số liệu khảo sát đánh giá trẻ đầu năm
Để nắm được mức độ nhận thức của trẻ về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, ngay từ đầu năm học (tháng 8/2016) giáo viên phải tiến hành đánh giá chất lượng học sinh. Từ đó, giáo viên sẽ tự xây dựng cho mình những kế hoạch cụ thể để giáo dục trẻ trong năm học và tìm ra những phương pháp, biện pháp phù hợp nhất để lồng ghép tích hợp vấn đề giáo dục kỹ năng sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả vào các nội dung của chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ, nhằm bồi dưỡng, giáo dục kịp thời cho những trẻ còn yếu kém.
Cách làm: Từ tuần 2 tháng 8 năm 2016, tôi đã chia số trẻ trong lớp thành 4 nhóm, để đánh giá mức độ nhận thức của trẻ về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Tôi đã xây dựng nên hệ thống các câu hỏi, đặt ra các tình huống, tổ chức một số hoạt động quan sát, lao động, dạo chơi, tham quan, trải nghiệm cho trẻ tham gia. Thông qua kết quả của các hoạt động đó mà tôi đã đánh giá được mức độ nhận thức của trẻ về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Kết quả đánh giá của trẻ được ghi vào bảng đánh giá riêng của mỗi trẻ với các tiêu chí cần đạt cho trẻ mầm non.
BẢNG ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NHẬN THỨC VỀ SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG TIẾT KIỆM, HIỆU QUẢ
Họ và tên trẻ:...................................................................................................
Ngày sinh:.......................................................................................................
Học sinh lớp:....................... Trường mầm non :.............................................
TT
MỤC TIÊU GIÁO DỤC TRẺ VỀ SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG TIẾT KIỆM, HIỆU QUẢ
ĐẠT
CHƯA ĐẠT

 VỀ KIẾN THỨC
1
Trẻ có những hiểu biết đơn giản về một số loại hình năng lượng như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng nước...


2
Trẻ biết về lợi ích của năng lượng: Cung cấp ánh sáng, làm mát hoặc làm ấm nhà ở, giúp con người có thể xem ti vi, nghe đài, làm chín cơm, thức ăn, giúp phương tiện chuyển động, làm khô quần áo...


3
Trẻ có những kiến thức đơn giản về cách sử dụng năng lượng an toàn, tiết kiệm, hiệu quả trong cuộc sống.


4
Trẻ nhận biết được những việc nên làm và không nên làm để tiết kiệm năng lượng.


5
 VỀ KỸ NĂNG, HÀNH VI
6
Trẻ có thói quen sống gọn gàng, ngăn nắp, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường sạch sẽ.


7
 Trẻ tích cực tham gia các hoạt động giữ gìn, bảo vệ môi trường với những công việc vừa sức với trẻ để bảo vệ nguồn năng lượng.


8
Trẻ có kỹ năng tiết kiệm, chia sẻ, hợp tác với bạn bè và những người xung quanh.


9
Hình thành cho trẻ một số kỹ năng, hành vi về tiết kiệm năng lượng như: khi ra khỏi phòng thì phải tắt điện; tắt quạt, tắt đài, tắt ti vi khi không sử dụng...



 VỀ THÁI ĐỘ, TÌNH CẢM
10
Yêu thích và gần gũi với thiên nhiên.


11
Có thái độ không đồng tình với người không biết sử dụng năng lượng tiết kiệm.


12
 Quan tâm đến các vấn đề về môi trường của trường, lớp học, gia đình; Tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường như: Vệ sinh thân thể, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi, giữ gìn lớp học sạch sẽ, chăm sóc vật nuôi, cây trồng, thu gom lá, rác thải ở sân trường.



TỔNG


, ngày . tháng. .năm....
 Giáo viên đánh giá
 (Ký tên)
KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NHẬN THỨC CỦA TRẺ
 MỤC TIÊU
SỐ TRẺ
VỀ KIẾN THỨC
VỀ KỸ NĂNG
HÀNH VI
VỀ THÁI ĐỘ
TÌNH CẢM
Đ
CĐ
Đ
CĐ
Đ
CĐ
Tổng số: 65 cháu
27
38
31
34
30
35
Tỷ lệ %
41.5
58.5
47.7
52.3
46.2
53.8

Kết quả đạt được: Sau khi tiến hành khảo sát, đánh giá chất lượng học sinh đầu năm. Tôi nhận thấy rằng mức độ nhận thức của trẻ về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả cũng tương đối đồng đều. Qua đó có thể thấy rằng trẻ đã có những hiểu biết ban đầu về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
Năng lượng bao gồm năng lượng tự nhiên và năng lượng nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sự tồn tại, phát triển của con người. Năng lượng tiêu thụ trong gia đình thuộc dạng năng lượng không tái tạo. Nguồn tài nguyên năng lượng không tái tạo đang có nguy cơ cạn kiệt, dẫn đến những hậu quả như thiên tai lũ lụt do chặt phá rừng, động đất do hút cạn kiệt dầu, khí trong lòng đất. 
Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả là sử dụng năng lượng một cách hợp lý, nhằm giảm mức tiêu thụ năng lượng, giảm chi phí năng lượng cho hoạt động của các phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng mà vẫn đảm bảo nhu cầu năng lượng cần thiết cho các quá trình sản xuất, dịch vụ, sinh hoạt. Tiết kiệm năng lượng mang lại hiệu quả kinh tế cho gia đình và xã hội. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả góp phần giảm lượng khí gây ô nhiễm, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả góp phần giữ gìn nguồn năng lượng, tiết kiệm chi phí cho cá nhân, gia đình mà còn tiết kiệm cho quốc gia. Vì vậy, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả là trách nhiệm của mỗi người và được đưa vào giáo dục ngay từ lứa tuổi mầm non.
Giáo dục trẻ mầm non sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả là cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu ảnh hưởng của cạn kiệt năng lượng đối với môi trường và cuộc sống xung quanh trẻ. Từ đó, trẻ biết cách sống tích cực với môi trường, có kỹ năng, ý thức sử dụng năng lượng tiết kiệm.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thuận lợi
- Về phía nhà trường: Môi trường lớp học khang trang, sạch sẽ,