Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ 24 - 36 tháng

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 --------o0o--------
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SƠ YẾU LÍ LỊCH
 Họ và tên : Trịnh Thị Lan Ngọc
 Ngày tháng năm sinh : 12/12/1985
 Năm vào ngành : 2007
 Chức vụ : Giáo viên kiêm chủ tịch công đoàn
 Đơn vị công tác : Trường mầm non Thượng Cốc – Phúc Thọ - Hà Nội
Trình độ chuyên môn : Đại học sư phạm
Hệ đào tạo : Từ xa
Bộ môn giảng dạy : Mầm non
Khen thưởng : 
 - Năm học 2009-2010 : Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở 
 - Năm học 2010-2011 : Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở 
 - Năm học 2011-2012 : Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở 
 + Giải ba hội thi “ Kỹ năng tin học dành cho giáo viên mầm non” 
 - Năm học 2012-2013 : Giải khuyến khích hội thi giáo viên giỏi cấp huyện 
 +Lao động tiên tiến cấp huyện 
MỤC LỤC
SƠ YẾU LÝ LỊCH
PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
 ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
CƠ SỞ KHOA HỌC
Cơ sở lý luận
Cơ sở thực tiễn
Khảo sát
CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Biện pháp 1 : Lồng ghép theo chủ đề
Biện pháp 2 : Thông qua các hoạt động khác
Biện pháp 6 : Phối hợp với phụ huynh
PHẦN C. KẾT QUẢ THỰC HIỆN-BÀI HỌC KINH NGHIỆM
PHẦN D. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tên đề tài “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ 24-36 tháng”
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Trong nhiều năm trở lại đây, chúng ta thường thấy tỷ lệ trẻ nhỏ gặp tai nạn thương tích ngày càng nhiều. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Với bản chất tò mò, hiếu kỳ và luôn muốn khám phá những điều mới lạ, trẻ hay phải đối mặt với rất nhiều tình huống nguy hiểm trong cuộc sống mà không phải lúc nào cũng có người lớn ở bên để giúp đỡ. 
 Là một giáo viên mầm non, tôi nhận thấy ngoài việc cố gắng bảo vệ trẻ khỏi các nguy cơ gây rủi ro, ta còn phải dạy cho trẻ kỹ năng phòng tránh các mối nguy hiểm thường trực trong cuộc sống hàng ngày. Kỹ năng này giúp trẻ tự tin ứng phó với các nguy cơ không an toàn và hạn chế tối đa những tổn hại đến bản thân mình. 
 Song trong thực tế, việc dạy kỹ năng sống nói chung, kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích nói riêng cho trẻ mầm non còn khá mới mẻ và chưa thực sự được chú trọng. Đặc biệt đối với trẻ 24-36 tháng, khả năng nhận thức của trẻ còn hạn chế nên giáo viên gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích. Xuất phát từ lý luận và thực tế trên, năm học 2013-2014, tôi đã chọn đề tài “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ 24-36 tháng” để thực hiện.
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
 Qua nghiên cứu và thực hiện đề tài này, tôi muốn giúp trẻ và giáo viên một số vấn đề sau : 
Đối với trẻ :
+ Hình thành thói quen và kỹ năng cần thiết trong độ tuổi của trẻ , để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân trước những mối nguy hiểm thường trực xung quanh trẻ. Đồng thời trẻ biết được điều nên làm và không nên làm phù hợp với hoàn cảnh để giúp bản thân mình an toàn.
+ Trẻ cảm thấy tự tin, có phản ứng nhanh để vượt qua các mối nguy hiểm trong cuộc sống.
Đối với giáo viên :.
+ Có phương pháp giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ hiệu quả, từ đó làm tiền đề cho việc giáo dục những kỹ năng sống khác.
+ Tự tin hơn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
III/ ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
Đối tượng
Trẻ nhà trẻ 24-36 tháng.
Phạm vi thực hiện : 
Lớp 24-36 tháng D1 Trường mầm non Thượng Cốc – Phúc Thọ - Hà Nội
Thời gian thực hiện
Thực hiện một năm từ tháng 9 năm 2013 đến tháng 4 năm 2014
PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ CƠ SỞ KHOA HỌC
Cơ sở lý luận
 Kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích là một trong những kỹ năng sống vô cùng quan trọng và cần thiết đối với trẻ ở mọi lứa tuổi. Nó giúp trẻ nhận ra những mối nguy hiểm trong tình huống cụ thể, đồng thời nhận thức được việc nên làm và không nên làm phù hợp với hoàn cảnh để giúp bản thân mình an toàn. Có kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích tốt, trẻ sẽ tự tin hơn, sẵn sàng đối diện và vượt qua các mối nguy hiểm trong cuộc sống.
 Để truyền tải cho trẻ kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích ngay từ khi còn nhỏ đòi hỏi người giáo viên phải thực sự hiểu trẻ, phải có những phương pháp dạy sao cho trẻ dễ hiểu, dễ tiếp thu, có như vậy mới giúp trẻ khắc sâu trong tâm trí, định hình cho mình những phản ứng phù hợp với mọi tình huống xảy ra hàng ngày.
Cơ sở thực tiễn
1/ Thuận lợi
Nhận được sự quan tâm, ủng hộ của Ban giám hiệu nhà trường về tinh thần cũng như cơ sở vật chất thiết yếu.
Bản thân tôi đã tham dự chuyên đề giáo dục kỹ năng sống do phòng giáo dục tổ chức nên tôi đã có chút kinh nghiệm trong phương pháp dạy kỹ năng sống.
Đồng nghiệp của tôi nhiệt tình giúp đỡ.
2/Khó khăn
Trẻ còn quá nhỏ nên nhận thức hạn chế, khả năng diễn đạt bằng lời của trẻ rất kém. Bên cạnh đó, tuy cùng độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ lại không đồng đều (có nhiều trẻ sinh cuối năm).
Là năm đầu thực hiện chuyên đề lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, nên tôi còn bỡ ngỡ và lúng túng trong việc truyền tải nội dung giáo dục tới trẻ.
Nhiều phụ huynh còn chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ nhỏ nên không tích cực trong việc phối hợp cùng giáo viên để giáo dục trẻ.
 3/ Khảo sát
 Trước khi bước vào thực hiện đề tài, tôi tiến hành khảo sát 5 hoạt động học có lồng ghép giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ với số trẻ là 25 cháu. Mời ban chất lượng của trường dự và kết quả như sau :
Với cô
CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG TRÁNH TAI NẠN THƯƠNG TÍCH CHO TRẺ
KẾT QUẢ
Số lượng
Tỷ lệ %
Tốt
0
0
Khá
1
20
Đạt yêu cầu
4
80
Không đạt yêu cầu
0
0

 Với trẻ ( 25 trẻ )
 KẾT QUẢ TRÊN TRẺ
TIÊU CHÍ
ĐẠT
CHƯA ĐẠT
Số lượng 
 %
Số lượng 
 %
Nhận ra các đồ vật, địa điểm có thể gây nguy hiểm 
6 = 24%
19 = 76%
Biết tránh xa các mối nguy hiểm
5 = 20%
20 = 80%
Bình tĩnh, biết tìm kiếm sự giúp đỡ của người lớn
2 = 8%
23 = 92%
 Nhìn vào bảng đánh giá , chúng ta có thể dễ dàng nhận ra chất lượng việc giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích của cô qua các hoạt động chưa hiệu quả. Bên cạnh đó rất ít trẻ đạt được các tiêu chí thể hiện kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích. Thực tế cũng cho thấy, tỷ lệ trẻ em ở độ tuổi 24-36 tháng chịu tổn thất về sức khỏe và tâm sinh lý do nguy cơ, tình huống không an toàn mang lại luôn cao nhất.
II/ CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 Xuất phát từ những khó khăn và kết quả khảo sát như trên, để giúp trẻ hình thành kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích, tôi đã thực hiện các biện pháp sau :
1/ BIỆN PHÁP 1 : GIÁO DỤC LỒNG GHÉP THEO CHỦ ĐỀ
 Ở mỗi chủ đề học tập, tôi đưa ra những hoạt động, địa điểm, đồ vật không an toàn mà trẻ có khả năng gặp phải nhiều nhất. Có được nội dung giáo dục kỹ năng phù hợp với từng chủ đề sẽ giúp tôi dễ dàng trong việc lựa chọn bài dạy để lồng ghép giáo dục trẻ, đồng thời trẻ cũng dễ tiếp thu và ghi nhớ hơn.
STT
Tên chủ đề
Hoạt động không an toàn
Địa điểm không an toàn
Đồ vật không an toàn
1
Trường mầm non của bé
-Chơi đồ chơi không đúng cách

-Cầu thang
-Nhà vệ sinh

-Vật chứa nước
- Đồ dùng trong nhà vệ sinh
2
Bé và các bạn
-Chơi đồ chơi không đúng cách
-Đùa nghịch khi ăn

- Kẹp tóc, ghim tóc của bạn gái
3
Bé và gia đình
- Lại gần bếp
- Chạy nhảy trong nhà tắm ( nhà vệ sinh)
-Bếp ăn
-Nhà tắm
-Lan can, cửa sổ
-Đồ vật gây bỏng
-Đồ vật sắc nhọn
4
Cây và những bông hoa đẹp
-Leo trèo
-Tự ý ăn quả
-Vườn rậm rạp
-Một số loại hoa ( nấm) độc
5
Những con vật đáng yêu
-Ôm hôn, vuốt ve vật nuôi 
-Lại gần các con vật nguy hiểm
-Vườn bách thú

6
Có thể đi khắp nơi bằng phương tiện gì?
-Một mình qua đường
-Đùa nghịch khi ngồi trên xe đạp, xe máy, ô tô..
-Không đội mũ bảo hiểm
-Lòng đường
- Bến xe, ga tàu
-Ao, hồ
-Xe đạp, xe máy, ô tô
7
Mùa hè đến
-Tắm biển, sông, hồ, ao
-Biển, sông, hồ, ao 

-Quạt điện
- Vật chứa nước

 Dựa trên các nguy cơ có thể gây guy hiểm cho trẻ mà mình đã vạch ra ở mỗi chủ đề, tôi chú trọng việc giúp trẻ nhận ra các mối nguy hiểm đó và ảnh hưởng của nó tới bản thân mình qua từng bài học.
VD : Chủ đề “ Bé và các bạn”
+ Hoạt động với đồ vật : Xâu vòng tặng bạn
Qua hoạt động này tôi giúp trẻ biết trẻ có thể bị hóc, nghẹn khi sử dụng hột hạt không đúng cách ( Ngậm, nuốt, ném nhau)
 Chủ đề “ Bé và gia đình”
+ Tạo hình : Dán mành cửa sổ.
Bé có thể bị ngã khi leo trèo lên cửa sổ
2/ BIỆN PHÁP 2 : THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG Ở MỌI LÚC, MỌI NƠI
Hoạt động văn học
VD : Truyện : Chong chóng nhỏ của Đông 
 Mẹ mới mua cho Đông một cái chong chóng. Đông thích lắm. Đông giơ cao chong chóng, chạy một vòng quanh nhà. Những cái cánh của chong chóng quay quay, trông đến là vui mắt. “ Thế này mà gặp lúc gió to, chong chóng quay đẹp phải biết”, Đông thầm nghĩ.
 Chiều hôm sau trời bỗng nổi gió lớn. Đông vội nhảy chân sáo ra khỏi nhà, trên tay giơ cao chiếc chong chóng đang quay tít. Đột nhiên một trận cuồng phong kéo theo cát bụi ập đến trước mặt Đông. Bị cát và bụi bay vào mắt, Đông lảo đảo đứng không vững rồi ngã bịch xuống đất. Đúng lúc ấy, một chậu hoa nhỏ trên lan can nhà cao tầng rơi xuống cạnh cậu. Chậu hoa vỡ tan thành từng mảnh, suýt nữa thì rơi đúng vào đầu Đông!
 Đông sợ hãi nhắm chặt mắt lại. Một lúc lâu sau cậu mới dám mở mắt nhìn quanh. Cậu thấy chiếc chong chóng nhỏ đã bị chậu hoa làm gãy đôi, cậu bật khóc thút thít.
Lúc ấy, mẹ của Đông chạy đến bên đỡ cậu dậy. Mẹ Đông nhìn từ đầu đến chân con trai một lượt để kiểm tra xem cậu có bị xây xát không. Thấy con an toàn, mẹ đông mới thở phào nhẹ nhõm:
 - May quá, con không sao! Chiếc chong chóng bị hỏng mất rồi! Lần sau con đừng chạy chơi ở ngoài lúc trời nổi gió nhé!
 Qua nội dung câu chuyện, tôi giúp trẻ hiểu rằng không nên ở ngoài đường khi trời nổi gió lớn vì trẻ có thể gặp rất nhiều nguy hiểm như bụi bay vào mắt làm đau mắt, chậu hoa có thể rơi trúng đầu gây chảy máu.Ngoài ra, khi trời nổi gió lớn thường kèm theo mưa, sấm séttrẻ có thể ốm do bị mưa ướt
Hoạt động âm nhạc
Tôi khai thác một cách có hiệu quả những bài hát chứa đựng tình huống không an toàn để giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tí