Sáng kiến kinh nghiệm Gây hứng thú giúp trẻ 24-36 tháng tuổi học tốt môn kể chuyện

Phòng GD&ĐT Quận Long Biên
Trường: Mầm non Gia Thượng
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập –Tự do – Hạnh phúc
********************
Kinh nghiệm
“Gây hứng thú giúp trẻ 24-36 tháng tuổi học tốt môn kể chuyện”
Họ và tên: Phan Thanh Xuân
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường Mầm non Gia Thượng
I. Lí do chọn đề tài:
Kể chuyện cho trẻ nghe từ độ tuổi từ 24 - 36 tháng là một hoạt động quan trọng và cần thiết góp phần vào việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.
Thông qua các câu chuyện, các nhân vật, sự vật hiện tượng gần gũi giúp cho trẻ dễ dàng tiếp cận và nhận biết thế giới vạn vật xung quanh phát triển óc tư duy sáng tạo, trí tò mò mà thích khám phá từ đó nảy sinh trong trẻ những nhận thức tình cảm đạo đức, tình cảm thẩm mĩ, yêu quí ông bà, cha mẹ, thầy cô. Yêu quí loài vật, yêu thiên nhiên cỏ cây, hoa lá. Làm cho tâm hồn trẻ ngày thêm hướng thiện.
Kể chuyện cho trẻ nghe còn giúp trẻ tích luỹ và mở rộng vốn từ ngữ phong phú đa dạng, giúp trẻ nói sõi, nói chuẩn tiếng Việt, Khả năng nói sõi, diễn đạt ngôn ngữ được mạch lạc rõ ràng hơn.
Qua thực tế tôi thấy, đặc điểm tâm sinh lí nhận thức của trẻ ở độ tuổi này còn rất nhiều hạn chế do các cơ quan và bộ máy phát âm của trẻ chưa được hoàn thiện. Trẻ mới học nói, nói ngọng, nói chưa đúng, chưa đủ câu nên khả năng diễn đạt ngôn ngữ, câu chưa được rõ ràng, mạch lạc.
Trẻ hiếu động không chịu ngồi yên, hay đùa nghịch, nói tự do không tập trung chú ý nghe cô kể chuyện. Nên tôi nghĩ việc tổ chức “Gây hứng thú thu hút trẻ vào hoạt động kể chuyện” ngay từ ban đầu là rất quan trọng và góp phần nâng cao chất lượng kể chuyện cho trẻ nghe. Chính vì lí do trên mà tôi quyết định chọn đề tài này. Nhận thức rõ mục đích và ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng giờ dạy kể chuyện cho trẻ từ 24 - 36 tháng tuổi. Là giáo viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ ở lứa tuổi này tôi nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lí của trẻ cũng như nắm chắc phương pháp hữu ích phù hợp với trình độ nhận thức. Tôi giành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, học hỏi áp dụng những phương pháp phù hợp với tâm sinh lí của trẻ. Tôi cố gắng mọi lúc mọi nơi, gần gũi với trẻ, cho trẻ xem băng hình có những hình ảnh, con vật mà giống trong những câu chuyện làm những nhân vật rời, khâu rối, chuẩn bị tốt mọi điều kiện phục vụ cho tiết học phù hợp với thực tế và tình hình của nhóm trẻ từ 24 - 36 tháng tuổi” học tốt hơn môn kể chuyện”.
II. Mục đích- phạm vi- nhiệm vụ:
Mục đich:
Giúp trẻ học tốt môn kể chuyện góp phần nâng cao chất lượng chuyên đề cho trẻ làm quen với văn học.
Phạm vi sử dụng của đề tài:
Sử dụng cho trẻ từ 24->36 tháng tuổi và có thể áp dụng cho các nhóm trẻ khác.
Nhiệm vụ:
Để nâng cao chất lượng khi kể chuyện cho trẻ từ 24 - 36 tháng tuổi. Ngoài những phương pháp về giáo dục mầm non đã có, tôi đã không ngừng học hỏi, tham khảo tài liệu, báo chí, tập san. Qua các chuyên đề đặc biệt là tâm sinh lí của trẻ để từ đó thu hút trẻ vào hoạt động giúp cho cô có những phương pháp, biện pháp chăm sóc cho phù hợp.
III. Giải quyết vấn đề:
Để nâng cao chất lượng giúp trẻ cảm thụ và học tốt môn kể chuyện thì mỗi giáo viên ngoài việc nắm chắc phương pháp giảng dạy của từng loại tiết cần phải linh hoạt sáng tạo. Trong khi tổ chức hoạt động kể chuyện cho trẻ nghe, để hoạt động kể chuyện ở nhóm lớp mình đạt được kết quả cao, tôi đã tìm ra một số biện pháp, hình thức để giúp trẻ hứng thú nghe cô kể chuyện một cách tích cực như sau:
1. Gây hứng thú, thu hút trẻ vào hoạt động thông qua đồ dùng, đồ chơi:
 Qua thực tế giảng dạy và tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí, nhận thức của trẻ từ 24 - 36 tháng tuổi là lối tư duy trực quan hình tượng, nên tôi đã sáng tạo làm nhiều loại đồ dùng, đồ chơi phù hợp với từng nội dung câu chuyện cần kể, để giới thiệu cho trẻ, giúp cho trẻ có những cảm xúc và nhữnh ấn tượng tốt về đồ vật, sự vật đó ngay từ ban đầu tôi đã tận dụng những đồ dùng phế thải qua đời sống sinh hoạt hàng ngày nhưng vẫn đảm bảo vệ sinh thẩm mĩ làm đồ dùng, đồ chơi cho các tiết dạy.
Ví dụ 1: Tôi dùng bìa cứng, xốp, giấy màu, hộp, chai, lọ, nhựa, vải bông, len vụn, các hột, hạt khéo léo cắt tỉa, khâu tạo thành những nhân vật rối dẹt, rối que, rối tay, dùng xốp gọt tỉa tạo thành các nhân vật để làm đồ dùng trực quan giới thiệu cho trẻ.
- Khi kể chuyện “Con Cáo” Cho trẻ nghe tôi dùng bìa cứng, mút, xốp, giấy màu cắt tỉa tạo thành những nhân vật như: Mèo hoa, Chó cún, Gà con, con Cáo giống y như những con vật trong chuyện kể, để làm rối dẹt diễn cho trẻ xem.
- Với câu chuyện “Thỏ ngoan” tôi dùng vải vụn, bông, hột, hạt khâu những nhân vật rối như Thỏ, Cáo, bác Gấu để diễn rối tay cho trẻ xem, trẻ rất thích thú chỉ và gọi tên nhân vật đó, trẻ tưởng như các nhân vật đó từ trong tranh truyện bước ra thật gần gũi, ngộ nghĩnh và đáng yêu.
 Cũng với đồ dùng tự tạo trên tôi chú ý đến việc sử dụng đưa ra giới thiệu cho trẻ bằng nhiều cách khác nhau để dẫn dắt gây hứng thú vào bài. Ngoài ra tôi còn khéo léo cắt tỉa tạo thành những cái mũ xinh xắn có gắn những nhân vật mà trẻ yêu thích, tận dụn vải vụn khâu thành những con thú nhồi bông ngộ nghĩnh đẹp đẽ để làm phần thưởng khi trẻ hoạt động, vừa động viên khuyến khích trẻ, vừa giúp trẻ tham gia vào các trò chơi.
Ví dụ 2: Tôi làm những chiếc mũ thỏ để thưởng cho trẻ chơi vận động: “Trời nắng - Trời mưa” Sau khi học xong chuyện: “Thỏ con không vâng lời” hay khâu những chú Chó cún, Mèo hoa, Gà con, Vịt con để làm phần thưởng, quà tặng, đồ chơi cho trẻ trong các tiết kể chuyện làm cho trẻ rất phấn khởi hứng thú.
2. Gây hứng thú giúp trẻ học tốt môn “Kể chuyện” qua các phương tiện truyền thông, công nghệ thông tin:
 Hoà nhập cùng cả nước đưa công nghệ thông tin vào trường học nói chung, bậc học mầm non nói riêng. Tôi đã thu âm tiếng các con vật, tạo thành powpoint để mở cho trẻ nghe và học. Tôi còn sưu tầm lựa chọn các loại hình ảnh phù hợp với nội dung câu chuyện.
Ví dụ: Trong nội dung câu chuyện “Đôi bạn nhỏ” tôi đã chọn băng đĩa có các con vật như Gà con, Vịt con và Cáo ác. Tôi thấy trẻ rất thích xem hình ảnh đó. Khi gợi cảm xúc trước khi kể chuyện từ những hình ảnh đó trẻ đã học hỏi được nhiều điều và phần nào hiểu được nội dung câu chuyện.
3. Gây hứng thú thu hút trẻ vào hoạt động qua các thủ pháp nghệ thuật:
 Ngoài biện pháp sử dụng đồ dùng đồ chơi đưa công nghệ thông tin vào các tiết dạy thì việc sử dụng thủ pháp nghệ thuật, cử chỉ, điệu bộ, ánh mắt, nét mặt, giọng kể để trẻ làm quen với các tác phẩm trong câu chuyện là rất cần thiết.
Ví dụ: Trong câu chuyện “Thỏ ngoan” tôi dùng máy tính powpoint có ghi âm tiếng gõ cửa, tiếng cô giả giọng nói của bác Gấu, ghi âm tiếng mưa rơi, tiếng gió thổi ào ào. Bật mở cho trẻ nghe để dẫn dắt vào câu chuyện, cho trẻ xem trẻ rất thích thú và gọi tên những nhân vật đó.
 Khi trẻ được xem băng đĩa tôi thấy trẻ rất hứng thú, chăm chú theo dõi từng nhân vật, thấy trẻ rất hiểu bài và tích cực trả lời các câu hỏi đàm thoại của cô đưa ra.
4. Gây hứng thú thông qua các trò chơi:
 Để tránh tình trạng trẻ bị nhàm chán mệt mỏi khi nghe cô kể chuyện tôi luôn tổ chức đan xen những trò chơi vận động để nhằm thay đổi trạng thái giữa động và tĩnh cho trẻ. Từ nội dung của các mẩu chuyện tôi chuyển sang trò chơi một cách nhẹ nhàng để trẻ thông qua “Chơi mà học, học mà chơi”.
Ví dụ: Trong câu chuyện: “Quả trứng” tôi cho trẻ đội mũ vịt vào chơi “Chuyển trứng vào ổ” sau khi chuyển hết trứng tôi nói “Mời các chú vịt đi ngủ thôi”. Trẻ ngồi nhắm mắt giả vờ ngủ. Cô giả làm tiếng gà gáy ò ó o trời sáng rồi cho trẻ mở mắt ra và cô nói cho trẻ biết sau đó đếm số trứng của trẻ chuyển về đã nở ra những chú vịt con rất xinh xắn (cô khâu bằng vải nhồi bông) đưa cho trẻ xem, sau đó tôi tặng những con vịt đó cho trẻ và cho trẻ chơi trò chơi khác như nặn thức ăn cho vịt hoặc dùng khối hộp để xây chuồng cho vịt con ở, tôi thấy trẻ rất thích thú và hăng hái tích cực tham gia và hoạt động mà ý nghĩa giáo dục của câu chuyện được khắc sâu hơn.
5. Gây hứng thú cho trẻ thông qua hoạt động ngoài trời và ở mọi lúc, mọi nơi:
 Khi trẻ hoạt động quan sát ngoài trời, những hình ảnh trẻ quan sát được là những hình ảnh sống động trực quan tôi tận dụng luôn và gợi mở hướng trẻ tới các câu chuyện có liên quan tới vật cần quan sát.
Ví dụ: Khi quan sát con mèo tôi đọc ngay lời thoại trong câu chuyện “Con cáo”: “Meo, meo, meo, đuổi theo, đuổi theo” và hỏi trẻ câu nói đó trong câu chuyện gì? thì trẻ nói ngay là bạn “Mèo hoa” có trong câu chuyện “Con cáo” và tôi nói: “Bạn Mèo hoa hôm nay đến thăm lớp mình đấy” Các con nhìn xem bạn “Mèo hoa” có đẹp không? Làm như vậy, tôi thấy trẻ rất chăm chú quan sát bạn “Mèo hoa”.
- Khi dạo chơi tắm nắng ở ngoài trời nhìn thấy các “bạn Chim”, “bạn Bướm” đang bay tôi chỉ và giới thiệu luôn cho trẻ bạn Bướm trong câu chuyện “Thỏ con không vâng lời” đang bay đến rủ các bạn đi tăm nắng cho khoẻ người đấy, nào mời các bạn cùng đi tắm nắng nào! và cho trẻ chơi trò chơi “Trời nắng, trời mưa”.
Ví dụ: Khi kể chuyện “Cháu chào ông ạ” tôi gắn “Ông” đang đi trên đường, cạnh đó là bạn “Gà con” trên cây là “Bạn chim” trên ghế là “Bạn
cóc vàng” để giới thiệu cho trẻ. Khi kể chuyện “Quả thị” tôi gắn quả thị trên cây, bên dưới gốc cây là hình ảnh “Bà” đang đứng hứng thị. Khi đọc bài thơ “Yêu mẹ” tôi gắn “Mẹ và con” trước sân nhà. Khi kể chuyện “Cá và Chim” thì tôi gắn “Cá”, “Cua”, “Tôm” vào ao nước. Khi đọc bài thơ “Bắp cải xanh” tôi gắn “Rau bắp cải”, “Các loại hoa” hoa nở: cứ như thế sau nhiều câu chuyện, bài thơ xâu chuỗi lại tôi có hẳn bức tranh toàn cảnh khá sinh động về gia đình của bé: có ông bà, bố mẹ, con, có các con vật đồ vật gần gũi như: Chó, Mèo, Chim, Cây cối là nhân vật, đồ vật trong câu chuyện, bài thơ gợi cảm xúc tạo môi trường cho trẻ hoạt động đồng thời giúp trẻ khắc sâu kiến thức. Nội dung câu chuyện giúp trẻ có nhiều hứng thú làm cho hoạt động kể chuyện được tốt hơn.
IV. Kết quả đạt được:
Nhờ việc áp dụng vào thực hiện các hình thức “Gây hứng thú cho trẻ vào hoạt động kể chuyện” như đã nêu trên. Tôi thấy đã đạt được những kết quả sau:
+ Trong nhóm trẻ tôi phụ trách có 95% số cháu có nhiều hứng thú tham gia một cách tích cực vào các tiết kể chuyện.
+ 85% trẻ nhớ được tên truyện, tên nhân vật và hành động của các nhân vật trong các câu chuyện trong chương trình.
+ Thông qua các hoạt động của môn kể chuyện tôi đã khắc phục được đáng kể tình trạng nói ngọng, nói lắp ở trẻ, làm cho trẻ có khả năng diễn đạt mạch lạc và kể được một số câu chuyện ngắn đơn giản.
Cũng qua kể chuyện mà nhân cách của trẻ được phát triển, trẻ biết yêu quí cái hay, cái đẹp, biết trân trọng đức tính tốt thông qua các nhân vật chính diện làm phát triển đời sống tình cảm cho trẻ, giúp trẻ ngoan ngoãn hơn.
Nhờ kể chuyện mà chất lượng các môn học khác cũng được nâng lên. Cụ thể là qua các đợt kiểm tra, thanh tra của trường, của phòng, lớp tôi đều xếp loại tốt. Đặc biệt bản thân tôi qua các lần hội giảng về chuyên đề “Làm quen văn học” của trường, phòng tổ chức đều đạt loại giỏi. Những kết quả mà tôi đã đạt được sau khi thực hiện các biện pháp gây hứng thú cho trẻ hoạt động, góp phần vào việc giáo dục toàn diện cho trẻ.
V. Bài học kinh nghiệm:
Qua một thời gian dài nghiên cứu tài liệu, tìm tòi, học hỏi và qua việc thực hiện các phương pháp nói trên tôi tự rút ra bài học kinh nghiệm cho mình như sau:
+ Giáo viên phải nhiệt tình chịu khó tìm tòi, tham khảo tài liệu và nắm chắc phương pháp giảng dạy nhưng phải biết tích hợp linh hoạt các bộ môn khác vào tiết học.
+ Sáng tạo làm nhiều đồ dùng, đồ chơi tự tạo đẹp, đảm bảo an toàn khi trẻ tiếp xúc, đảm bảo tính trực quan thẩm mĩ để giới thiệu các thủ pháp nghệ thuật như: Đọc diễn cảm, thể hiện đúng ngữ điệu, với cử chỉ ánh mắt, lời nói những động tác minh hoạ phù hợp với từng nhân vật.
+ Tổ chức tốt các hoạt động vui chơi. Đưa ra câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu để trẻ trả lời, khuyến khích động viên trẻ kịp thời, biết khai thác khả năng của trẻ, kiên trì kèm cặp những trẻ nhút nhát chậm chạp.
+ Tổ chức luyện cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
+ Sưu tầm các powpoint hình ảnh về môi trường, vạn vật xung quanh như: Phương tiện giao thông, con vật, cỏ cây hoa lá để trẻ được quan sát những hình ảnh động, khích lệ trí tò mò của trẻ.
Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân mà tôi đã rút ra trong quá trình giảng dạy nhiều năm. Rất mong sự góp ý, giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, của bạn bè và đồng nghiệp để tôi làm tốt hơn vai trò và nhiệm vụ của mình.
Long Biên, ngày 13 tháng 03 năm 2020
Người viết