Báo cáo biện pháp Một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ 5-6 tuổi trong việc hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng

với trẻ. Chính những kiến thức, kỹ năng toán học sơ đẳng mà trẻ nắm 
được là phương tiện để phát triển tư duy toán học cho trẻ và góp phần thực hiện 
giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. 
Trong quá trình dạy học cho trẻ ở trường mầm non chúng ta phát triển ở 
trẻ khả năng nhận biết thế giới xung quanh, khả năng phân tích các dấu hiệu, 
nhận biết các tính chất, các mối quan hệ của các sự vật hiện tượng xung quanh 
trẻ, phát triển ở trẻ hứng thú quan sát, hình thành các thao tác trí tuệ, các biện 
pháp của hoạt động tư duy, qua đó tạo a những điều kiện bên trong để dẫn dắt 
trẻ tới những hình thức mới của trí nhớ, của tư duy và tưởng tượng 
Trong quá trình hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ, giáo 
viên giữ vai trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động có 
mục đích học tập của trẻ. Việc tổ chức dạy trẻ đúng lúc và phù hợp với đặc 
điểm, lứa tuổi cho trẻ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ cho trẻ 
mầm non. Thông qua quá trình dạy học như vậy, trẻ sẽ nắm được những kiến 
thức sơ đẳng về tập hợp con số, phép đếm, về kích thước và hình dạng các vật , 
trẻ biết định hướng trong không gian và thời gian , trẻ nắm được phép đếm, phép 
đo độ dài của các vật bằng các thước đo ước lệ,vv 
Các “tiết học toán” với trẻ còn có vai trò đặc biết trong sự phát triển hứng 
thú và những kỹ năng nhận biết cho trẻ.Sự hứng thú của trẻ chính là thái độ tích 
cực với thế giới xung quanh của những hiện tượng. Có cố gắng vượt qua giới 
hạn của những điều đã biết. Nó còn thể hiện ở sự luôn cố gắng mở rộng sự hiểu 
biết và ứng dụng nó một cách sáng tạo vào những mục đích mang tính lý luận và 
4 
thực hành. Sự hứng thú của trẻ thể hiện ở sự thích thú tích cực nhận thức, thực 
hiện các nhiệm vụ khác nhau, nhiệm vụ của nhà sư phạm trước tiên là tạo sự 
hứng thú cho trẻ để phát huy một cách cao nhất tính tích cực nhận thức cho trẻ. 
2. Cơ sở thực tiễn 
2.1. Thuận lợi 
- Năm học 2019 -2020 được sự quan tâm , tạo điều kiện của các cấp lãnh 
đạo trường mầm non Thanh Xuân Trung, phòng GDĐT và chính quyền địa 
phương , nhà trường đã tạo dựng được 13 lớp học khang trang, phòng học sạch 
sẽ, có đầy đủ các tiện nghi cần thiết đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ phục vụ 
cho việc học tập và vui chơi của trẻ. 
- Lớp học luôn nhận được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu 
tư cơ sở vật chất như mua sắm bộ toán, lô tô toán cho các cháu. 
- Hàng năm chúng tôi được học lớp bồi dưỡng trong hè và dự các buổi 
chuyên đề của phòng, của trường bạn và nhà trường tổ chức. Đó cũng là điều 
kiện để tôi được học tập, củng cố thêm kiến thức phục vụ tiết dạy của mình. 
- Mỗi giáo viên đều có kế hoạch giảng dạy các môn học và các hoạt động 
rất cụ thể ngay từ đầu năm học 
- Đối với phụ huynh môn toán là một trong mối quan tâm hàng đầu, họ 
luôn mong muốn con em học tốt môn toán. 
2.2. Khó khăn 
- Phụ huynh ở lớp phần lớn là làm công chức , kinh doanh, cán bộ , với 
nhiều công việc bận rộn nên ít có thời gian để kèm cặp các cháu học. 
- Đầu năm học lớp tiếp nhận khoảng 30% số cháu mới, các cháu này chưa 
được học qua các lớp mẫu giáo tại trường công lập, do đó trẻ chưa có những nề 
nếp và thói quen trong các hoạt động ở lớp. Đặc biệt trẻ bị thiếu hụt kiến thức rất 
nhiều.Đây cũng là một trong những khó khăn khi giáo viên truyền thụ kiến thức 
cho trẻ. Đặc biệt là môn toán, có tiết kiến thức theo chương trình là tiết ôn luyện, 
nhưng đối với những cháu mới thì lại là dạy kiến thức hoàn toàn mới. 
- Giáo viên còn khá thụ động trong việc sử dụng phương pháp đổi mới 
lấy trẻ làm trung tâm để hướng dẫn các cháu trong các tiết toán , vẫn còn 
nhiều giáo viên áp dụng phương pháp cũ vào tiết dạy do đó không gây được 
hứng thú cho trẻ. 
3. Nội dung vấn đề nghiên cứu 
3.1.Thực trạng 
5 
Tôi rất quan tâm đến việc dạy toán cho các cháu , soạn bài đầy đủ trước 
khi lên lớp, trên lớp tôi dạy đúng thời gian biểu, không cắt xét giờ dạy, các bài 
được dạy đúng theo kế hoạch chuyên môn, có đồ dùng trực quan. Tôi dạy theo 
đúng phương pháp bộ môn. Qua khảo sát cho thấy kết quả như sau: 
- Các cháu chưa tập trung học 
- Cháu nắm bắt được 60% bài giảng 
- Nhất là việc trẻ xác định vị trí trong không gian rất kém 
- Trẻ biết cách so sánh khoảng 40% 
* Nguyên nhân của thực trạng 
Khả năng hứng thú và tính tích cực của trẻ chưa được phát huy và kết quả 
trẻ nắm kiến thức còn thấp , tôi thấy do một số nguyên nhân sau: 
- Do chưa tạo ra được môi trường toán học cho trẻ 
- Chưa có nhiều đồ dùng đẹp và mới lạ 
- Chưa gây được sự tập trung chú ý tạo hứng thú cho trẻ trong quá trình dạy. 
- Chưa có nhiều trò chơi mới 
Toán học là một môn học rất quan trọng , nhất là trẻ bước vào tiểu học, nó 
giúp trẻ có được những kiến thức nhất định để tiếp thu kiến thức ở bâc học tiếp 
theo. Chính điều này là tôi trăn trở suy nghĩ làm thế nào để khắc phục tình trạng 
trên. Tôi đã suy nghĩ tìm ra một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ trong việc 
hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng. 
3.2. Một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ làm quen với toán 
Biện pháp 1: Tạo môi trường toán học cho trẻ 
* Tạo môi trường lớp học xung quanh trẻ 
Một môi trường học tập tốt có hiệu quả là một môi trường gây hứng thú 
cho trẻ, phát huy được trí tưởng tượng, sáng tạo cho trẻ , chính vì vậy tôi luôn cố 
gắng tạo ra nhiều đồ dùng , đồ chơi hấp dẫn trang trí xung quanh lớp. 
Chúng ta biết rằng trẻ nhỏ luôn yêu thích cái đẹp, trí tưởng tượng của trẻ 
là vô cùng phong phú do vậy môi trường học tập xung quanh trẻ là một yếu tố 
cực kỳ quan trọng kích thích đứa trẻ tư duy và sáng tạo, ta cần tạo cho trẻ một 
tâm lý thật thoải mái, coi lớp học như ngôi nhà thân yêu của mình và trong ngôi 
nhà đó trẻ được tham gia dọn dẹp, trang trí, sáng tạo theo ý mình, chính vì vậy 
tôi đã khuyến khích trẻ sưu tầm đồ chơi , tranh ảnh để trang trí lớp học theo chủ 
đề. 
6 
Tôi xây dựng góc toán phong phú, nhiều chủng loại bài tập , sắp xếp đồ 
chơi gọn gàng. Đồ chơi luôn để ở tư thế “mở” để kích thích trẻ hứng thú tham 
gia hoạt động ; đồ dùng đồ chơi phải đảm bảo thuận tiện cho thao tác sử dụng , 
được sắp xếp sao cho dễ lấy, dễ cất và đặc biệt có thể sự dụng vào các môn học 
và các hoạt động khác. Góc toán phải được bố trí thật nổi bật, đẹp mắt , vừa đảm 
bảo tính thẩm mỹ, vừa đảm bảo tính chính xác. 
- Các đồ dùng đồ chơi trong góc toán được phân cha thành từng mảng riêng biệt 
- Số lượng 
- Hình khối 
- Không gian 
* Tận dụng môi trường toán học ở mọi lúc mọi nơi 
Chúng ta không chỉ tạo môi trường toán học cho trẻ ở trong lớp mà còn tạo 
cho trẻ bất kỳ thời điểm nào có thể.Toán học không phải là cái gì đó thật cứng nhắc 
khô khan, chỉ là số, là hình mà toán học có thể là bất cứ thứ gì xung quanh trẻ. 
Ví dụ : Khi cho trẻ đi tham quan, đi dạo ta có thể hỏi trẻ “ Có bao nhiêu 
luống rau, có bao nhiêu cái cây, luống rau này có hình gì, quả này có dạng hình 
gì,vv hoặc khi đến giờ ăn trẻ xếp thìa và khăn vào khay cho mỗi bàn, trẻ phải 
biết lấy đủ số thìa số khăn cho mỗi bàn, như thế trẻ đã biết sắp xếp tương ứng 1-1, 
ta có thể tận dụng mọi cơ hội để có thể hình thành các biểu tượng về toán cho trẻ 
Ví dụ : Khi hoạt động góc bán hàng , khi trẻ đi mua hàng và bán phải đếm 
số hàng, đưa số tiền đúng với yêu cầu của người bán. Ở góc xây dựng yêu cầu 
trẻ xây mô hình ngôi nhà của bé , yêu cầu phía trước ngôi nhà có gì , phía sau có 
gì,vv . Môi trường toán học cho trẻ là rất phong phú , nếu chúng ta biết tận 
dụng vào toán học cho trẻ thì rất có hiệu quả, trẻ vừa học vừa chơi , trẻ học mà 
không biết mình đang học. 
Thông thường thì những hành động thoải mái và có tính khám phá đối với 
trẻ sẽ không đảm bảo cho việc học và việc nhận thức sâu các khái niệm , ta phải 
tạo điều kiện thuận lợi để tạo môi trường , khuyến khích môi trường tư duy toán 
học ta cần nhận thức được điều gì cho trẻ muốn học . John Holt đã nói “ Khi 
chúng ta kích thích sự khát khao khám phá, để nhận thức cái mới của trẻ và dành 
được quyển kiểm soát nó, không cố gắng bắt buộc trẻ phải nhanh hơn và hơn 
nữa khi trẻ đã sẵn sàng, thì cả thầy và trò đều cảm thấy thoải mái và tạo được 
nhiều tiến bộ”. 
Biện pháp 2: Sáng tạo linh hoạt thay đổi hình thức trong việc hình 
7 
thành các biểu tượng toán học cho trẻ. 
 Trẻ nhỏ không học các khái niệm toán học bằng cách học vẹt hay bằng 
các quy tắc. Trẻ được khuyến khích trong quá trình học, biết tìm kiếm các chuẩn 
mực. Giải quyết các vấn đề nếu ta chỉ đơn thuần dạy trẻ xác định vị trí trong 
không gian, nhận biết hình khối, đếm, so sánh, thêm bớt, chia theo hình thức 
thông thường, một số tiết học về số lượng nội dung lặp đi lặp lại như thế sẽ rất 
nhàm chán và đơn điệu, cứng nhắc, sự hứng thú của trẻ sẽ giảm đi , do vậy ta 
cần có sự linh hoạt thay đổi các hình thức tiết học để trẻ học không nhàm chán. 
* Gây hứng thú cho trẻ ở phần giới thiệu bài 
Trong tiết học toán, việc sử dụng lời nói đầu , dẫn dắt vào bài mới lạ , gây 
ấn tượng , thì mới thu hút sự chú ý của trẻ , làm cho trẻ hứng thú, tinh thần thoải 
mái khi học. 
Ví dụ : Dạy bài khối vuông , khối chữ nhật , khối cầu, khối trụ . Phần giới 
thiệu bài tôi nói “ Các cầu thủ bóng đá của lớp ta vừa đi thi đấu về , sau đây là lễ 
trao giải”. Tiếng nhạc nổi lên , hai đội đi ra vẫy tay . Giải quả bóng vàng được 
trao cho cầu thủ A , các cháu thấy bạn A nhận được quả bóng như thế nào? Vào 
giờ học xung quanh chủ đề thể thao , cho trẻ xếp gôn bằng các khối và tập đá 
bóng bằng các khối cầu . Trẻ rất hứng thú chơi nhưng không biết mình đang 
học một tiết tiết về các khối. Hoặc ta dạy bài khối vuông , khối chữ nhật trong 
chủ đề nghành nghề, giới thiệu cho tre về nghề xây dựng dẫn trẻ đi thăm quan 
một số công trình xây dựng bằng các khối,vv 
Ví dụ : Khi dạy trẻ biết tạo nhóm 6 đối tượng, nhận biết chữ số 6 ở chủ đề 
“bản thân”. Tôi đã nghĩ ra chủ đề xuyên suốt giờ học đó là “sinh nhật búp bê 
tròn 6 tuổi” . Mở đầu tiết dạy trong tiếng nhạc “Chúc mừng sinh nhật” các cháu 
được lên đốt nến và thổi nến , nói những lời chúc mừng sinh nhật có ý nghĩa, trẻ 
được đếm số nến , tặng qua cho búp bê . Sau đó trẻ sẽ được bày cỗ sinh nhật búp 
bê theo yêu cầu của cô là sắp xếp mỗi một đĩa là 6 bánh hoặc 6 kẹo .Như vậy trẻ 
được đếm và biết tạo nhóm 6 đối tượng một cách rất thích thú.Việc đặt ra các 
tình huống có vấn đề để cô và trẻ cùng giải quyết se gây cho trẻ được trí tò mò 
và thích thú. 
* Chọn chủ đề và dạy tích hợp theo chủ đề 
Quá trình tổ chức tiết học cần phải lồng ghép chủ điểm một cách xuyên 
suốt từ phần vào bài đến phần kết thúc giữa các nội dung trong bài cần có sự 
chuyển tiếp, lồng chủ đề một cách nhẹ nhàng , hoặc bằng những câu chuyện hấp 
8 
dẫn lôi cuốn trẻ, giúp trẻ tiếp thu khiến thức một cách tự nhiên. 
Ví dụ 1 : Dạy trẻ xác định phía trên, phía dưới, phía trước, phía sau của 
đối tượng khác. Tôi chọn đối tượng xác định là con voi , bằng câu chuyện kể về 
chú voi , cho trẻ đi thăm Tây Nguyên một vùng đất hùng vĩ của đất nước , nơi có 
nhiều các chú voi sinh sống. Trên đường đi phải đi qua nhiều nơi khác nhau , 
mỗi vùng quê có những phong cảnh nhứng trò chơi khác nhau. Đến mỗi nơi đều 
có đối tượng để trẻ xác định các hướng cơ bản của đối tượng đó.Ngoài ra còn có 
nhiều trò chơi dân gian ví dụ như trò chơi “mõ làng mõ xóm “. Cô hoặc một trẻ 
làm người đi rao mõ . Vừa gõ mõ vừa đọc: 
“Chiềng làng chiêng chạ 
Thượng hạ tây đông 
Nếu là đàn ông 
Đứng ra phía trước 
Nếu là con gái đứng ra phía sau” 
“Ấy là mõ xóm 
Mõ làng là tôi 
Thấy tôi đứng này 
Con trai bên trái 
Con gái bên phải 
Nhanh chân lên nào” 
Sau khi người giao mõ đọc xog từng vế thì trẻ trai và trẻ gái đứng đúng 
vào vị trí người giao mõ yêu cầu. Tiếp theo là cô phải đặt các câu hỏi để trẻ trả 
lời xem trẻ đang đứng ở vị trí nào của người giao mõ. 
Trẻ được đi chơi nhiều nơi , được ngắm phong cảnh quê hương đất nước 
vừa được chơi trò chơi . Như vậy trẻ rất thích , tích cực tham gia vào các hoạt 
động giúp cho tiết học được hiệu quả 
Ví dụ 2 : Khi dạy trẻ bài do các đối tượng thuộc chủ đề “ Phương tiện 
giao thông” thay vì chuẩn bị cho trẻ 3 băng giấy để đo , tôi đã chuẩn bị cho mỗi 
trẻ một bức tranh có vẽ 3 đoan đường dài ngắn khác nhau. Thay cho các chữ số 
tôi đã vẽ hình 3 chiếc ô tô có gắn các chữ số tương ứng với số lần đo ở các đoạn 
đường. 
Cô giới thiệu dẫn dắt để cháu thực thành đo . Các bác tài xế ở nơi xa đến 
chưa thạo đường đi , các bác phải tìm được con đường có độ dài cso số lần đo 
bằng chữ số ở xe của các bác. Các cháu có muốn giúp các bác tìm đường đi 
9 
không? Chúng mình phải làm thế nào để xe đi đúng đường ( phải đo) . Thế là trẻ 
bắt đầu đo một cách rất thích thú. Khi đo xong trẻ nói kết quả và tìm chiếc xe có 
chữ số tương ứng với số lần đo ở con đường đó đặt vào đúng con đường đó . Rồi 
xuyên suốt bài học các cháu được đo chiều dài đoàn tàu bằng bàn chân của 
mình. Rồi treo cờ chuẩn bị cho hội thi “Bé với an toàn giao thông” trong cả một 
giờ học các cháu rất thích thú , hồ hởi. Cáu đang học mà như được chơi. 
Biện pháp 3: Sáng tạo một số trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến 
thức cho trẻ 
Với trẻ lứa tuổi mẫu giáo , chơi là hoạt động chủ đạo , hoạt động chơi 
quyết định sự hình thành, phát triển tâm lý và nhân cách cho trẻ. Chơi là một 
hoạt động độc lập , tự do, tự nguyện của trẻ mẫu giáo. Qua trò chơi trẻ rèn luyện 
được tính độc lập của mình. Tính sáng tạo của trẻ cũng được thể hiện rõ nét 
trong hoạt động chơi. Mầm mống sáng tạo của trẻ bắt đầu được thể hiện trong 
các hoạt động chơi. Ngoài tính sáng tạo còn thể hiện khi trẻ biết phối hợp các 
biểu tượng đã biết vào các trò chơi và tự mình điều khiển chúng. 
Trò chơi đối với trẻ nhỏ luôn chiếm một vị trí quan trọng trong các công 
trình nghiên cứu, phương pháp giáo dục thuận lợi nhât là thông qua trò chơi. Trò 
chơi toán học là một trong những phương tiện dạy học, nhằm thúc đẩy sự hình 
thành những biểu tượng toán học , nó tạo điều kiện và tình huống để trẻ áp dụng 
những kiến thức đã học được của mình , trẻ học cách nắm vững kiến thức và sử 
dụng chúng trong những tình huống khác nhau, vì vậy mà kiến thức của trẻ được 
củng cố. 
Trò chơi tóa học là một dạng của trò chơi học tập . Trẻ phải giải quyết 
nhiệm vụ học tập dưới hình thức chơi nhẹ nhàng , thoải mái , làm trẻ dễ dàng 
vượt qua những khó khăn trở ngại nhất định. Trẻ tiếp nhận nhiệm vụ học tập 
như nhiệm vụ chơi, do đó tính tích cực của hoạt động nhận thức trong lúc chơi 
được nâng cao. Trong một chừng mực nào đó , trò chơi học tập vừa là phương 
tiện dạy học, vừa là hình thức dạy cho trẻ . Trò chơi học tập được sử dụn trong 
quá trình dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức cho trẻ. 
Chính vì vậy trong các tiết toán và các hoạt động khác tôi luôn cố gắng 
suy nghĩ sáng tạo ra một số trò chơi mới để áp dụng vào giờ học nhằm thay đổi 
hoạt động chống sự nhàm chán nản, mệt mỏi, làm cho trẻ có hứng thú hoạt 
động. 
10 
* Trò chơi 1 : “Câu cá” ( Chủ đề thế giới động vật) 
Chuẩn bị: Mỗi tổ cần 1 cần câu có móc câu , 10 con cá, trên miệng mỗi 
con có làm vòng tròn để trẻ câu 
Luật chơi : Trẻ phải nhảy qua các con suối ( số con suối tương ứng với 
số lượng cần dạy trẻ , ví dụ : 5,5,7,10) không dẫm vào vạch và câu được cá bỏ 
vào giỏ. Nếu dẫm vào vạch phải quay trở lại. 
Cách chơi : Chia lớp làm 2 ( hay 3) đội tùy ý, số trẻ bằng nhau . Lần lượt 
từng trẻ phải nhảy qua các con suối( ví dụ bài số 8 thì 8 con suối) . Sau đó cầm 
cần câu, câu cá bỏ giỏ. Cứ như vậy bạn này về , bạn khác tiếp tục lên , trong thời 
gian một bản nhạc , đội nào câu được nhiều cá là thắng cuộc. 
*Trò chơi 2 : “Nghe âm thanh tạo số lượng” 
Mục đích trò chơi 
- Trẻ đếm số lượng trong phạm vi 10 
- Trẻ được vân động cơ thể 
- Luyện tai nghe cho trẻ 
Cách tiến hành :Tùy theo chủ đề tôi lựa chọn các hoạt động và âm thanh hợp 
lý, cho trẻ đếm sau đó trẻ làm lại động tác theo số lượng â thanh do cô tạo ra 
hoặc trẻ giơ số tương ứng 
Ví dụ : 
- Chủ đề nghành nghề tôi chọn tiếng và động tác đóng đinh của bác thợ mộc 
- Chủ đề thế giới động vật cô giả làm tiếng kêu một số con vật cho trẻ 
đếm sau đó bắt chước lại 
- Chủ đề giao thông cho trẻ đếm tiếng còi xe,vv 
* Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin, lồng ghép trò chơi vào 
dạy trẻ “làm quen với toán” 
Xã hội ngày càng văn minh hiện đại , trình độ khoa học phát triển cao 
cùng với sự bùng nổ thông tin việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy 
đã trở thành một yêu cầu đối với các cấp học. Đới với cấp học mầm non việc áp 
dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy là hết sức cần thiết. Một phần 
thay đổi không khí lớp học , tạo cho trẻ tâm thế thoải mái, gây hứng thú cho trẻ 
trong việc tiếp thu kiến thức . Một phần bước đầu cho trẻ làm quen với công 
nghệ thông tin. 
Trong việc hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ, tùy theo chủ 
đề và yêu cầu của nội dung bài dạy ; kiến thức cần truyền đạt cho trẻ, tôi đã 
11 
dùng một số phần mềm có tính năng chơi game toán học phù hợp cho trẻ chơi 
như “Kitsmat”, “Bé học toán”, “Monkey Math”. Những phần mềm này có thể dễ 
dàng tìm trên các kho ứng dụng của di động . 
III. KẾT LUẬN VÀ NHỮNG KIẾN NGHỊ 
1. Kết quả đạt được: 
Sau khi vận dụng các biện pháp trên vào trong tổ chức các hoạt động dạy 
hình th