SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng đại trà môn Toán trong kỳ thi tốt nghiệp THPT ở trường THPT Kỳ Sơn

ốc việc thực hiện của tổ viên trong công tác ôn thi để đảm bảo thực hiện đúng giờ giấc theo quy định, dạy đúng chƣơng trình, kế hoạch. Nhóm chuyên môn thƣờng xuyên tổ chức họp nhóm ôn thi tốt nghiệp của giáo viên trong nhóm, có đánh giá rút kinh nghiệm về công tác ôn thi, từ đó điều chỉnh kế hoạch kịp thời nếu có thay đổi. Phản ánh kịp thời với chuyên môn nhà trƣờng về tình hình ôn thi tốt nghiệp của nhóm.
Chỉ đạo tất cả giáo viên phải tích cực thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới hình thức ôn thi tốt nghiệp THPT.
Ngay từ đầu năm học, nhóm chuyên môn đã họp và chỉ đạo giáo viên phải tích cực đổi mới phƣơng pháp dạy học, đặc biệt là đổi mới các hình thức ôn thi tốt nghiệp để nâng cao chất lƣợng thi tốt nghiệp. Sau các đợt tập huấn theo modun và tập huấn của Sở GD&ĐT, nhóm chuyên môn đã kịp thời tổ chức các đợt tập huấn về đổi mới phƣơng pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá cho
các thành viên trong nhóm chuyên môn. Triển khai kịp thời các công văn chỉ đạo ôn thi tốt nghiệp đến các thành viên trong nhóm.
Đổi mới phƣơng pháp dạy học
Việc ôn thi tốt nghiệp THPT đạt kết quả cao không chỉ là mong muốn riêng của học sinh, giáo viên, của phụ huynh, nhà trƣờng mà là của toàn xã hội. Chính vì vậy, công tác tổ chức ôn thi tốt nghiệp sao cho phù hợp đối tƣợng học sinh là rất quan trọng. Từ thực tế giảng dạy và kinh nghiệm ôn thi của các kì thi tốt nghiệp THPT của các năm trƣớc và năm nay, trong quá trình giảng dạy chính khóa và ôn thi tốt nghiệp cho học sinh, chúng tôi nhận thấy cần thay đổi phƣơng pháp dạy của giáo viên và phƣơng pháp học của học sinh.
Đổi mới hình thức dạy học của giáo viên
Xây dựng kế hoạch dạy học và ôn thi tốt nghiệp
Mục tiêu
Phát huy tính chủ động, linh hoạt của nhà trƣờng và năng lực tự chủ, sáng tạo của nhóm chuyên môn, giáo viên trong việc thực hiện chƣơng trình giáo dục phổ thông cấp THPT; khai thác, sử dụng sách giáo khoa, các nguồn học liệu, thiết bị dạy học hiệu quả, phù hợp thực tiễn; vận dụng linh hoạt các phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy học nhằm phát triển năng lực, phẩm chất học sinh.
Cách thức thực hiện
Để công tác ôn thi tốt nghiệp có hiệu quả và đạt kết quả cao, giáo viên cần xây dựng kế hoạch ôn thi của cá nhân, phù hợp với đối tƣợng học sinh của lớp mình day.
Khi xây dựng kế hoạch ôn thi tốt nghiệp của cá nhân, giáo viên cần chú ý các vấn đề sau:
+ Kế hoạch phải dựa trên kế hoạch ôn thi của nhà trƣờng, kế hoạch của nhóm chuyên môn.
+ Thời lƣợng ôn thi dành cho lớp mình dạy.
+ Học lực của học sinh.
+ Phân chia giai đoạn ôn thi.
+ Phân loại học sinh.
+ Tìm hiểu, nghiên cứu kĩ cấu trúc đề thi các năm gần đây, các chủ đề có trong cấu trúc đề thi.
+ Các hình thức ôn thi phù hợp với học sinh trong từng giai đoạn.
Kế hoạch phải xác định đƣợc mục tiêu, nội dung ôn thi. Trong quá trình ôn thi tốt nghiệp, xác định mục tiêu duy trì sĩ số và thu hút học sinh vào hoạt
động ôn thi đƣợc coi là một trong những mục tiêu mang tính bền vững và lâu dài.
Giáo viên trực tiếp giảng dạy và ôn thi tốt nghiệp góp phần không nhỏ đến việc nâng cao chất lƣợng đại trà thi tốt nghiệp, là ngƣời trực tiếp giảng dạy nên giáo viên hiểu rõ những điểm mạnh, điểm yếu, những nhu cầu và năng lực của từng em; từ đó xây dựng các nội dung ôn thi phù hợp với các em, có giải pháp hỗ trợ các em học sinh yếu, kém. Do đó, để có một kế hoạch hoàn chỉnh, giúp nâng cao chất lƣợng ôn thi tốt nghiệp đạt kết quả cao, giáo viên cần phải:
Tìm hiểu năng lực và nhu cầu của học sinh: Giáo viên cần tìm hiểu học sinh, tạo sự cởi mở, gần gũi, thiện cảm theo dõi các hoạt động học tập và ôn thi của học sinh.
Xây dựng mục tiêu và lập kế hoạch ôn thi tốt nghiệp
Điều chỉnh kế hoạch
Kết quả: Giáo viên đã xây dựng đƣợc kế hoạch ôn thi tốt nghiệp của cá nhân, trên cơ sở kế hoạch của nhóm Toán và theo chỉ đạo chung của nhà trƣờng. Giáo viên đã kịp thời điều chỉnh kế hoạch khi có sự thay đổi.
Xây dựng không khí học tập tích cực
Mục tiêu
Môn Toán là một môn học khó và khô khan, nên rất nhiều học sinh thƣờng có tâm lý căng thẳng, chán nản, không muốn học. Do đó, nếu trong quá trình dạy học giáo viên không biết linh hoạt khi sử dụng các phƣơng pháp sẽ dễ gây sự nhàm chán cho học sinh. Trong các tiết dạy và ôn thi tốt nghiệp, giáo viên phải tạo một bầu không khí học tập tốt, phải tạo hứng thú, đông lực học tập cho học sinh, tạo trạng thái tinh thần phấn khởi thì khi đó việc dạy, việc học sẽ đạt hiệu quả cao hơn. Với đặc thù học sinh trƣờng miền núi, các lớp chủ yếu là đại trà thì việc áp dụng nhiều phƣơng pháp, kĩ thuật dạy học không thuần thục sẽ không có hiệu quả. Vì vậy, trong quá trình dạy học, giáo viên cần lựa chọn và áp dụng các phƣơng pháp dạy học phù hợp với đối tƣợng học sinh của mình, từ đó tạo sự hứng thú học tập và sự yêu thích đối với môn Toán của các em.
Cách thức thực hiện
Trong quá trình giảng dạy trên lớp, để tạo hứng thú, ý thức học tập cho các em, chúng tôi đã sử dụng các biện pháp sau:
Thứ nhất, xây dựng phần khởi động phong phú, vui nhộn, mới mẻ, thú vị và gây chú ý.
Để giờ học thú vị và đạt hiệu quả cao, chúng ta nên làm tốt phần khởi động. Ở phần khởi động, giáo viên có thể tổ chức trò chơi để hỏi bài cũ và thiết lập mối quan hệ giữa kiến thức cũ và kiến thức mới. Khi tổ chức lồng ghép trò chơi trong tiết học, sẽ mang lại sự thoải mái, vui nhộn cho học sinh, sẽ thu hút
đƣợc toàn bộ học sinh tham gia, đặc biệt là các học sinh cá biệt. Để tổ chức thành công một tiết dạy có sử dụng các trò chơi, giáo viền cần phải:
+ Nghiên cứu kĩ bài học để thiết kế một tiết dạy có sử dụng trò chơi đạt hiệu quả cao.
+ Tìm hiểu các trò chơi phù hợp để lồng ghép trong tiết dạy.
+ Sử dụng hợp lý các trò chơi trong một tiết dạy, không để học sinh dẫn đến sa đà vào trò chơi mà không tập trung vào bài học.
Tất cả các lớp 12 đều có tivi và mạng wifi, đây là một lợi thế để giáo viên thực hiện lồng ghép các trò chơi trong dạy học.
Giáo viên có thể sử dụng một số phần mềm để tạo trò chơi nhƣ: Quizizz, menti.com, classskick, blocket,
Ví dụ 1. Giáo viên tạo vòng quay có danh sách của lớp mình dạy trên đó, khi giáo viên hỏi bài cũ, hay phần hệ thống kiến thức khi ôn thi tốt nghiệp có thể sử dụng công cụ này để gọi học sinh trả lời. Khi giáo viên sử dụng trò chơi này để hỏi bài, tất cả học sinh sẽ lo lắng và tập trung học bài.
Ví dụ 2. Giáo viên sử dụng trò chơi “ Vòng quay may mắn” trong quá trình dạy và ôn thi tốt nghiệp. Giáo viên cài đặt các điểm số trên vòng quay và các ô câu hỏi, khi thực hiện hoạt động luyện tập
Ví dụ 3. Khi dạy bài logarit giáo viên lồng ghép trò chơi “ Nhanh nhƣ chớp” để thực hiện hoạt động khởi động (Phụ lục 10).
Thứ hai, tăng cường tính tương tác, cho học sinh được hoạt động nhiều
Để có một tiết dạy thu hút đƣợc học sinh tƣơng tác trong các hoạt động học tập, giáo viên phải nghiên cứu kĩ bài học và thiết kế các phƣơng pháp và kĩ thuật dạy học phù hợp với đối tƣợng học sinh. Để làm tốt điều này, giáo viên cần phải hiểu rõ đƣợc đặc thù của từng học sinh, từng lớp mình dạy.
Học sinh trƣờng THPT Kỳ Sơn hầu hết các em là dân tộc thiểu số, ý thức tự học của các em yếu, tính toán chậm, ngại tƣơng tác, lƣời suy nghĩ, không muốn học hỏi, nhận thức của các em hạn chế. Vì thế trong quá trình giảng dạy và ôn thi tốt nghiệp, giáo viên cần tăng cƣờng cƣờng sử dụng các phƣơng pháp, kĩ thuật dạy học phát triển năng lực học sinh, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Muốn học sinh tham gia tƣơng tác, giáo viên ra những câu hỏi ở mức nhận biết, thông hiểu để tất cả học sinh có thể tham gia hoạt động. Ngoài ra, giáo viên có thể tận dụng những ứng dụng, phần mềm thiết kế câu hỏi, ví dụ, trò chơi,giúp học sinh vừa học tập, vừa tạo tâm lý hứng thú học tập. Đối với những chủ đề dễ, giáo viên nên giao cho học sinh chuẩn bị ở nhà phần hệ thống kiến thức, cho các em tự thiết kế các câu hỏi trắc nghiệm ở mức dễ liên quan đến phần kiến thức đã chuẩn bị; đến lớp giao quyền cho các em hoạt động ở phần đầu.
Thứ ba, chú trọng tổ chức cho học sinh vận dụng kiến thức vào các tình huống và thực tế cuộc sống.
Trƣớc và trong mỗi tiết dạy và ôn tập giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh; trƣớc tiết học các nhóm chuẩn bị các nhiệm vụ giáo viên giao ở nhà, thƣờng các nhiệm vụ liên quan đến bài học và gắn liền với cuộc sống thực tiễn. Trong các tiết học, giáo viên tăng cƣờng liên hệ kiến thức với thực tế cuộc sống.
Ví dụ 1: Khi dạy tiết bài Khái niệm về mặt tròn xoay. Ở phần hoạt động khởi động, giáo viên giao cho mỗi nhóm học sinh các nhiệm vụ nhƣ:
+ Nhiệm vụ 1: Mỗi nhóm chuẩn bị các tranh ảnh, đồ dùng trong thực tế có hình dạng mặt tròn xoay.
+ Nhiệm vụ 2: Mỗi nhóm chuẩn bị một chiếc mũ sinh nhật và trả lời câu hỏi: Chiếc mũ đƣợc làm bằng mảnh giấy có hình gì? Hãy tính diện tích của mảnh giấy đó?
Đến giờ học các nhóm trình bày sản phẩm, giáo viên nhận xét và dẫn dắt vào bài mới. Trong cả tiết học đó, học sinh tích cực tƣơng tác với giáo viên, nên hiệu quả tiết dạy cao.
Sau khi học xong phần kiến thức về diện tích xung quanh, diện tích toàn phần của hình nón, thể tích của khối nón giáo viên yêu cầu các nhóm thực hành tính toán các yếu tố trên với chiếc mũ sinh nhật các em đã chuẩn bị trong nhiệm vụ 2.
Còn khi dạy ôn thi tốt nghiệp phần này, giáo viên giao cho các nhóm chuẩn bị nội dung kiến thức, các công thức trên bảng phụ, hoặc máy tính; mỗi nhóm xây dựng 5 câu hỏi trắc nghiệm cho phần kiến thức mà nhóm chuẩn bị. Nhóm nào có sẩn phẩm tốt sẽ đƣợc cộng điểm vào điểm thƣờng xuyên.
Ví dụ 2: Khi dạy về thể tích khối đa diện: Thể tích khối hộp chữ nhật: Lấy ví dụ về tính thể tích phòng học, hoặc chuẩn bị đồ dùng có hình dạng khối hộp chữ nhật, khối lập phƣơng,  và cho các nhóm thực hành.
Tăng cường sử dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển năng lực, phẩm chất học sinh vào các tiết dạy chính khóa.
Mục tiêu
Để nâng cao chất lƣợng đại trà trong ôn thi tốt nghiệp, chúng ta không chỉ tập trung cho các buổi ôn tập, mà chúng ta phải thực hiện từ những tiết học chính khóa. Nếu tiết học chính khóa chúng ta làm tốt, học sinh nắm chắc kiến thức thì ở phần ôn thi tốt nghiệp sẽ c