Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giáo dục học sinh cá biệt trong công tác chủ nhiệm

MỘT VÀI BIỆN PHÁP GIÁO DỤC
HỌC SINH CÁ BIỆT TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
Họ và tên: Nguyễn Thị Đoan Trang
Chức vụ: Giáo viên
Nơi công tác: THPT Mang Thít
Nhiệm vụ được giao: Dạy Ngữ văn lớp 11/2. 11/10 .12/10 ,CN 12/10
Tên sáng kiến kinh nghiệm: Một vài biện pháp giáo dục học sinh cá biệt
Thời gian, địa điểm thực hiện:Từ tháng 8/2016 đến tháng 4/2017
PHẦN 1: GIỚI THIỆU
LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo viên chủ nhiệm trong trường phổ thông có vai trò rất quan trọng trong việc tích lũy tri thức và hình thành nhân cách của từng em học sinh. PGS.TS Đặng Quốc Bảo từng đánh giá cao về vai trò của người giáo viên chủ nhiệm :“Giáo viên chủ nhiệm trong trường phổ thông – người quản lí không có dấu đỏ trong nhà trường- có sứ mệnh hình thành phát triển nhân cách toàn vẹn của thế hệ trẻ”.
Thật vậy vai trò quan trọng của người giáo viên chủ nhiệm trên lớp là không chỉ làm tốt công tác quản lí nề nếp , mà còn phải thấu hiểu suy nghĩ ước mơ
, nguyện vọng từng học sinh của lớp .
Trường trung học phổ thông chia thành 3 khối: 10, 11, 12. Mỗi khối lớp, giáo viên chủ nhiệm đều có những thuận lợi và khó khăn riêng. Nhưng nhìn chung
, chúng tôi – những người làm công tác chủ nhiệm luôn hướng về mục đích cuối cùng là làm tất cả vì tri thức và nhân cách cho học sinh.
Năm học 2016-2017, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 12/10 Dù đã cố gắng hết sức nhưng vẫn thấy lớp chủ nhiệm nổi lên nhiều vấn đề bất cập : việc bỏ học vẫn diễn ra thường xuyên, đa số học sinh vẫn chưa ý thức được công việc học tập nên nhận điểm kém, học sinh vẫn thản nhiên không hề lo lắng điều gì. Đáng lo ngại hơn nữa là học sinh có hành vi vi phạm đạo đức của một học sinh đối với thầy cô nhưng không hề hối cải. . Vì sao có học sinh lại suy nghĩ và hành động như thế ? Chúng ta phải làm thế nào để học sinh có thể tự ý thức việc học tập và tự bồi dưỡng nhân cách chính mình . Đó là những vấn đề tôi luôn trăn trở , day dứt , muốn cùng chia sẻ với quý đồng nghiệp trong sáng kiến kinh nghiệm này
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Khi đặt ra vấn đề: Làm thế nào để nâng cao hiệu quả trong công tác chủ
nhiệm ? Tôi rất cần sự chia sẻ của quý đồng nghiệp về kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm trao đổi, bàn luận, tìm những biện pháp khả thi để giải quyết triệt để những bất cập trong lớp chủ nhiệm.
Mục đích cuối cùng của người viết sáng kiến kinh nghiệm là sự sẻ chia kinh nghiệm với nhau để mỗi giáo viên chủ nhiệm có thể đào tạo những thế hệ học sinh có Tài,có Tâm, biết hướng đến chân - thiện - mỹ của cuộc sống.
GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU
Do thời gian hạn chế và điều kiện làm việc nên phạm vi nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm này gói gọn là học sinh của trường Trung học phổ thông THPT Mang Thít
PHẦN II: NỘI DUNG
CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo hiện đang được toàn Đảng toàn dân quan tâm. Vai trò của người giáo viên trong nhà trường gắn liền với hai nhiệm vụ: vừa giảng dạy vừa làm công tác chủ nhiệm, nhằm mục đích giáo dục những học sinh vừa có kiến thức văn hóa, vừa có nhân cách làm người. Theo Quy chế đánh giá,xếp loại học sinh THCS và THPT	( Ban hành kèm theo Quyết định số: 40/2006/QĐ – BGDĐT Ngày 05 tháng 10 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo):“ Người giáo viên chủ nhiệm phải đánh giá chất lượng giáo dục toàn diện đối với học sinh sau mỗi học kì, mỗi năm học nhằm thúc đẩy học sinh rèn luyện, học tập để không ngừng tiến bộ ” Cho thấy việc “ Giáo dục học sinh cá biệt ” là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong công tác ở nhà trường phổ thông.
Khái niệm “ Học sinh cá biệt ” được hiểu đó là những học sinh có cá tính khác biệt so với số đông học sinh bình thường. Những học sinh này thường xuyên vi phạm nội qui, qui định của trường, của lớp. Chính vì vậy, giáo dục học sinh cá biệt không có biện pháp chung cho mọi đối tượng học sinh mà tùy vào từng đối tượng học sinh cá biệt. Nhưng có một điểm chung là cần có sự kết hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Trường THPT Mang Thít nằm trên một địa bàn khá phức tạp , gần chợ ... có thể nói là điểm đến của bất cứ các loại hình văn hoá, các thành phần kinh tế, các thành phần lối sống con người trong xã hội... lôi kéo học sinh.
Thành phần kinh tế của phụ huynh cũng đa dạng. Một số phụ huynh có điều kiện kinh tế cao chìu con nên đâm ra hư hỏng; có phụ huynh lo việc buôn bán không
quan tâm đến việc học hành con cái nên có em leo lỏng ăn chơi; có nhiều gia đình nghèo quá khó khăn, sức học lại yếu nên chán học lại bị bạn bè rủ rê lôi kéo....
Các dịch vụ kinh doanh trò chơi giải trí như: Điện tử, Chát, Game, Bida... mọc lên rất nhiều là những điểm thu hút học sinh hư hỏng, làm cho các em đam mê bỏ học,.
Là lứa tuổi vị thành niên, do đó các em có những suy nghĩ bồng bột khờ dại dễ bị cái xấu lôi kéo. Những mặt trái của xã hội, cơ chế thị trường thường xuyên tác động gây ảnh hưởng xấu. Các em rất dễ nảy sinh hiện tượng đua đòi, buông thả trong sinh hoạt, không chú ý học tập, lơ là các hoạt động của tập thể cùng nhiều“ biếntướng” khác.
Tôi đã và đang làm công tác chủ nhiệm , bản thân nhận thấy tập thể lớp học còn nhiều vấn đề hạn chế: trong lớp không đoàn kết,tự chia nhóm, khôngtôn trọng lẫn nhau, thậm chí còn không tôn trọng giáo viên và gần đây lại xuất hiện thêm vấn đề bạo lực hoc đường. Bên cạnh sự tha hóa về nhân cách thì kéo theo sự sa sút về ý thức học tập. Trong những buổi học ngoại khóa hoặc trong những buổi trò chuyện chúng ta vẫn thường nghe những câu nói chân thật nhưng làm mỗi người giáo viên nghe phải đau lòng, chẳng hạn: “ không biết mình thích nghề nào?”, “học nhiều sau này không biết để làmgì?” “mình muốn nghỉ học để đi làm công nhân”, “ Đi học để được tiền xài, để khỏi làm việc nhà” Từ những suy nghĩ lệch lạc từ những câu nói rất thật trên đây đã nổi cộm lên vấn đề đáng lo ngại : nhân cách,đạo đức, ý thức học tập của một số học sinh cần báo động . Thực trạng nhức nhối này như một dấu chấm đen trong nhật ký cá nhân của người giáo viên chủ nhiệm.
III/ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:
I/HIỂU NHƯ THẾ NÀO LÀ HỌC SINH CÁ BIỆT?
Học sinh cá biệt là những học sinh có cá tính khác biệt, không đúng theo qui định chung trong trường học. Thường có cá tính mạnh mẽ, hành động và lời nói thái quá, vô lễ với thầy cô, hay gây gỗ với bạn bè; là những học sinh chậm tiến bộ mặc dù thầy cô quan tâm giáo dục nhiều ( ở đây chỉ xin đề cập đến học sinh cá biệt về tính cách).
Học sinh cá biệt là những học sinh thường hay vi phạm các nội qui, qui chế trong nhà trường; làm ảnh hưởng đến phong trào thi đua nề nếp học tập của lớp, mặc dù thầy cô, tập thể góp ý xây dựng nhiều lần nhưng “chứng nào tật ấy” không thay đổi
II/NHỮNG BIỂU HIỆN NHÂN CÁCH CỦA HỌC SINH CÁ BIỆT:
1/Qua lời nói: Thường là các em ăn nói cộc lốc, thiếu Dạ - Thưa, ngôn ngữ tỏ ra vô lễ với thầy cô và người lớn. Trình bày vấn đề gì thường ấp a ấp úng, hay nói dối và tìm cách chạy tội. Do học yếu nên lời nói, lời viết không rõ ràng...Đối với bạn bè thường sử dụng lời nói tỏ vẻ người bề trên, ra vẻ “ Đại ca”, hách dịch;
lời nói có tính chất đe doạ, bắt nạt hù doạ học sinh khác; có khi sử dụng xảo ngôn để lừa đối bạn bè và thầy cô...
2/Qua cử chỉ hành động: Học sinh cá biệt thường có những hành động thái quá, vô lễ. Trước mặt thầy cô thường tỏ ra lì lợm, ngang bướng, không biết vâng lời, thậm chí tỏ vẻ thách thức với thầy cô; có khi tỏ ra nghe lời nhưng giả dối. Với bạn bè thường có những hành động gây gỗ, đánh lộn nhau gây mất đoàn kết. Thường hay bắt nạt học sinh khác một cách vô cớ. Nghiêm trọng hơn là có những hành động vi phạm pháp luật như trộm cắp, dùng vật cứng, hung khí để đánh lộn hay bỏ học chơi la cà, lân la vào các quán...
3/Qua quan hệ với bạn bè và người khác: Học sinh cá biệt có những quan hệ bạn bè và người khác hết sức phức tạp. Đối với bạn bè tốt, các em thường ngại tiếp xúc, tìm cách xa lánh... bởi sợ các bạn tố giác và phản ánh đến nhà trường, gia đình những điều mình sai phạm. Học sinh cá biệt thường tìm cách lôi kéo những học sinh hư hỏng khác vào cuộc để thành lập nên băng nhóm, bè phái. Các em thường quan hệ với người xấu hoặc bị những người xấu lôi kéo làm những việc phạm pháp...
III/ NHỮNG DẠNG HỌC SINH CÁ BIỆT VÀ BIỆN PHÁP XỬ LÍ:
1/ Dạng học sinh ương ngạnh do gia đình quá chìu chuộng: Trên thực tế có một số gia đình khá giả quá chìu chuộng con cái cả về vật chất lẫn tinh thần. Nghĩa là cho các em tiêu tiền, sử dụng đồng tiền theo ý thích hoặc dễ dàng tha thứ khi các em mắc phải những khuyết điểm. Nên ngay từ nhỏ các em đã có cá tính ương ngạnh, muốn được mọi người chìu theo ý mình. Dạng học sinh cá biệt này thường bỏ bê việc học hành, bị các thành phần khác lợi dụng; thường tỏ ra lối sống vương giả, khinh khi bạn bè, thường bao kê, rủ rê các học sinh khác bỏ học vào quán, vào các dịch vụ vui chơi... nên ít nghe lời thầy cô, tỏ ra cứng đầu, khó bảo chậm tiến bộ.
Biện pháp xử lí:-Đối với học sinh: Tôi tâm sự, trao đổi thuyết phục, phân tích để các em nhận thấy rằng: Ông bà, cha mẹ nào cũng giàu lòng thương con nhưng tình thương ấy bị các em lạm dụng, đòi hỏi ở cha mẹ quá nhiều thì mình trở thành người có tội và phụ lại tấm lòng yêu thương của cha mẹ, ông bà. Tiền bạc của cha mẹ làm ra xét cho cùng cũng là mồ hôi nước mắt, sự vất vả lăn lộn trong cuộc sống mới có được. Việc tiêu tiền đúng mục đích, phù hợp với công việc thì đồng tiền ấy mới có ý nghĩa, mới là con ngoan trong gia đình. Còn chi phí vào việc ăn chơi đua đòi khác nào chà đạp nên công sức lao động của cha mẹ
Đối với phụ huynh: Tôi trực tiếp gặp gỡ trao đổi, phân tích cho họ thấy không nên cho tiền các em một cách thoải mái, không nên nuông chìu các em quá mức; phải theo dõi sự chi tiêu của các em, sự kết bạn vui chơi của các em ở nhà, ở trường...Nếu thoải mái, lỏng lẻo việc cho tiền các em và không nghiêm khắc khi các em mắc phải khuyết điểm khác nào đưa con mình vào vòng tội lỗi...
Qua việc trao đổi phân tích với học sinh và phụ huynh, nhiều em đã tiến bộ rất nhanh, ngăn chặng được nhiều em có chiều hướng xấu. Một số phụ huynh đã sớm nhận ra những sai lầm của mình. Họ càng lo lắng quan tâm theo dõi các em và phối hợp tốt với nhà trường để giáo dục.
2/ Dạng