Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp học sinh khối 4 - 5 nắm vững cách gõ đệm (theo tiết tấu, nhịp, phách) khi hát

I. MỞ ĐẦU
1. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI:
Mục đích của nền giáo dục hiện nay của chúng ta là đào tạo những con người phát triển toàn diện, những con người có đủ năng lực cần thiêt, đáp ứng sự đỏi hỏi của cuộc sống hiện đại.Việc giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho họ có đạo đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiên thức khoa học và xã hội, có sức khoẻ, biết lao động, sẵn sàng lao động mà còn phải giáo dục cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết làm đẹp cho cuộc sống.Vì vậy, có thể nói rằng giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được.
	Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất là giáo dục thông qua các môn học nghệ thuật.Trong đó Âm nhạc có vị trí rất quan trọng. Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế những đòi hỏi của sự phát triển xã hội, bộ giáo dục và đào tạo đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc. Âm nhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ.Trong nhà trường phổ thông nói chung va ở bậc tiểu học nói riêng, Âm nhạc tuy không đào tạo các em thành những ca sỹ, nhạc sỹ, nhưng thông qua môn học này đã hình thành cho các em những kiến thức ban đầu, đặc biệt là trang bị cho các em có một tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển hài hoà, toàn diện hơn, từ đó giúp các em học tốt các môn học khác.
2. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Qua nhiều năm được phân công giảng dạy môn Âm nhạc trong trường, bản thân tôi nhận thấy rằng các em thích ca hát nhưng lại ngại học tập đọc nhạc, do các em còn lúng túng chưa phân biệt được từng cách gõ đệm theo tiết tấu, theo nhịp, theo phách khác nhau như thế nào trong một bài hát cụ thể. Chính vì điều đó mà các em hát và sử dụng cách gõ đệm còn tuỳ tiện lúc nhanh, lúc chậm dẫn đến việc hát sai giai điệu của bài hát. Vì thế mà học sinh rất e ngại khi đứng hát trước đám đông, do sợ mình hát sai, sợ các bạn chê cười. Bởi thế mà làm giảm đi phần nào khả năng biểu hiện năng lực học tập âm nhạc của bản thân mình. Khi giáo viên giới thiệu các kiểu gõ đệm theo tiết tấu, gõ theo nhịp, gõ theo phách thì các em hiểu rất mơ hồ bởi vì những từ đó rất trừu tượng với lứa tuổi của học sinh tiểu học. Hơn nữa điều kiện ở nơi các em đang sinh sống, việc tiếp cận với những bài hát cho thiếu nhi còn hạn chế. Ít em xem ti vi, nghe đài, băng đĩa về những bài hát dành cho lứa tuổi thiếu nhi mà chủ yếu là xem nhiều về phim hoạt hình, phim siêu nhân, chơi game.thời gian dạy hát ở nhà trường chỉ được phân bố 1 tiết/ tuần. Do sự phát triển trí tuệ chưa hoàn chỉnh, tâm lứa chưa ổn định nên ở lứa tuổi này các em dễ thuộc nhưng lại rất hay quên. Có thể là tiết trước các em đã học thuộc nhưng tiết sau hỏi lại thì các em đã quên, mà trong một tuần chỉ có một tiết Âm nhạc trong 35 đến 40 phút. Vậy làm thế nào mà để giúp học sinh biết cách "gõ đệm" đúng tiết tấu, đúng nhịp, đúng phách khi hát. Mà những điều trên là cơ sở làm nền tảng cho việc hát đúng giai điệu của bài hát. Đó là điều trăn trở của bản thân tôi mỗi khi lên lớp. Từ những điều trăn trở đó bản thân tôi luôn tìm tòi , nghiên cứu, tìm ra “Một số giải pháp giúp học sinh khối 4-5 nắm vững cách gõ đệm (theo tiết tấu, nhịp, phách) khi hát”. 
3. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
	- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chủ yếu nghiên cứu về một số giải pháp giúp học sinh khối 4 - 5 nắm vững cách gõ đệm (theo tiết tấu, nhịp, phách) khi hát.
- Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 4 - 5 Trường Tiểu Học Đông Lộc, xã Thạnh Đông, huyện Tân Hiệp, tỉnh Kiên Giang.
4. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI:
	- Giúp học sinh nắm vững cách gõ đệm và tự tin khi hát, tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống của trẻ thêm phong phú, góp phần giáo dục toàn diện và hài hòa nhân cách của các em.
	- Góp phần giáo dục học sinh phát triển toàn diện “đức - trí - thể - mỹ”.
II. NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Vấn đề học và kết quả học tập của các em là rất quan trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn xã hội.
	Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều này không phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu hát, những lời ca, những cử chỉ, những điệu bộ, Âm nhạc giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài hát, từng câu nhạc.
	Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu, đúng tính chất các bài hát, đọc đúng độ cao, trường độ, tiết tấu của các nốt nhạc trong một ca khúc. Trước tiên phải xác định đúng loại nhịp, phân biệt được cách gõ đệm và đặc biệt là nắm vững cách gõ đệm. Có như thế các em mới tự tin và thể hiện bài hát hiệu quả nhất. Ngoài việc phân biệt được cách gõ đệm, nắm vững cách gõ đệm, để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên cần phải tìm tòi, sáng tạo các trò chơi âm nhạc, sử dụng các kiểu gõ đệm lồng ghép vào tiết học. Phải giúp các em hiểu được ý nghĩa lời ca, cảm nhận được những tình cảm tươi vui, đằm thắm, nhí nhảnh hay trầm lắng trong giai điệu từng bài hát.
	Là giáo viên được đào tạo chuyên ngành sư phạm Âm nhạc, qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn với lòng yêu nghề mến trẻ và sự nỗ lực học hỏi của mình, bản thân đã rút ra được những kinh nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến thức của môn học, đặc biệt là phần gõ đệm còn lúng túng. Đứng trước những hạn chế thực tại, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải pháp hướng dẫn các em cách gõ đệm khi hát. 
2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:
Trường Tiểu học Đông Lộc là một trường có phong trào văn hoá văn nghệ khá tốt. Các hoạt động văn hoá văn nghệ diễn ra rất sôi nổi trong suốt năm học qua các đợt thi đua. Các hoạt động đó được tác động nhiều bởi bộ môn Âm nhạc. Nhưng đa số các em còn nhược điểm rất phổ biến là hát theo thói quen cũ, hát tự do, tuỳ tiện không theo một giai điệu cụ thể. Vì vậy người giáo viên phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ năng cơ bản của ca hát từ đó giúp các em phát triển kỹ năng cảm thụ âm nhạc và khả năng thể hiện các tính chất Âm nhạc.
	Những năm trước đây, do nền kinh tế chưa đáp ứng nên việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn chế. Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức khó khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc truyền thụ các bài hát chỉ qua phương pháp truyền khẩu, ít phát triển khả năng tư duy của các em. Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây hứng thú học tập cho các em.
	Mặt khác, nhận thức chưa đầy đủ của không ít cán bộ, giáo viên về tác dụng của môn âm nhạc trong trường phổ thông, họ xem đâylà môn học phụ nên dạy thế nào cũng được, học thế nào cũng xong, kết quả học tập của học sinh như thế nào không quan trọng. Vì vậy ảnh hưởng rất lớn đến ý thức học tập của các em. Điều đáng nói ở đây là phụ huynh học sinh không quan tâm, chú ý động viên con em, trái lại còn gieo vào nhận thức các em coi môn học này là phụ...
Chính vì thế, đã làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục môn âm nhạc, cũng như ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. 
3. CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Giải pháp 1: Tìm tòi, sáng tạo ra các trò chơi âm nhạc; sử dụng các kiểu gõ đệm lồng ghép vào tiết học.
	Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường Tiểu học Đông Lộc, tôi đã tìm hiểu khả năng học tập môn Âm nhạc của học sinh 2 khối 4 - 5. Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu. Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
	Từ đó tôi tìm tòi, sáng tạo ra các trò chơi âm nhạc như:
+ “Ai nhanh hơn”: Cách chơi - Các nhóm đại diện lên đứng trước bảng (có sẵn các tên bài hát đã học cắt bằng giấy dán lên bảng) nghe giáo viên đàn giai điệu 1 câu trong bất kỳ bài hát nào đã học, sau đó dán lên bảng. Cư như thế lần lượt 5 bài, đội nào nhanh và đúng sẽ chiến thắng.
+ “Dàn nhạc hòa tấu”: Cách chơi - Mỗi nhóm chọn cho mình một nguyên âm a, u, i.để thể hiện bài hát. Sau đó lần lượt theo thứ tự từng nhóm hát nguyên âm mình đã chọn. Nhóm nào hát đúng giai điệu, nguyên âm nhóm mình đã chọn thì chiến thắng.
+ “Phát triển tai nghe nhạc”: Cách chơi - Nghe và vận động theo cao độ các nốt. Giáo viên đàn nốt Đô thì học sinh đứng thẳng, hai tay chống vào cạnh sườn. khi nghe đàn nốt Mi thì đứng thẳng, hai tay đặt lên vai. Nghe đàn nốt Son thì đứng thẳng, hai tay giơ lên cao. Em nào nghe và thực hiện đúng thì được tuyên dương.
	Ngoài ra, còn có một số trò chơi âm nhạc khác như: Trò chơi luyện trí nhớ, trò chơi phản xạ nhanh.
	Tóm lại, trò chơi âm nhạc là phương tiện giáo dục học sinh, điều đó sẽ đem lại không khí vui tươi, hứng thú cho học sinh trong môn học âm nhạc. Bên cạnh đó tôi còn sử dụng các kiểu gõ đệm lồng ghép vào tiết học. 
Giải pháp 2: Giáo viên luôn vui vẻ và hòa mình cùng học sinh khi lên lớp, tạo sự gần gũi giữa thầy và trò.
Tạo cho lớp học không khí thoải mái chơi mà học, học mà chơi; luôn quan tâm đến tất cả các em trong lớp, đặc biệt là những em học sinh cá biệt. Không để các em đó ra ngoài lề của lớp học, giúp các em hòa đồng cùng bạn bè thực hiện tốt các hoạt động trong giờ học. Cụ thể như vào những giờ ra chơi giáo viên giao tiếp với các em bằng cách ân cần hỏi han về ba mẹ,