Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học

Mét sè biÖn ph¸p
nh»m t¨ng c­êng øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo d¹y häc ë tiÓu häc.
Phần 1: phÇn më ®Çu
I/ Lý do chọn đề tài:
1. Cơ sở lý luận
Ngày nay, khi công nghệ thông tin càng phát triển thì việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các lĩnh vực trong xã hội là một điều tất yếu. Ngành Giáo dục và Đào tạo trong những năm qua, CNTT được ứng dụng nhiều trong quản lý, giảng dạy và học tập. Tuy nhiên, với thực tiển hiện nay, việc ứng dụng CNTT trong dạy và học ở một số trường còn hạn chế. Vì vậy, ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh, chất lượng đội ngũ. Đây là một trong những nguy cơ dẫn đến tụt hậu về khoa học công nghệ trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
Nhận thức được tầm quan trọng đó Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương lớn nhằm đẩy mạnh UDCNTT trong dạy và học: Chỉ thị 58-CT/UW của Bộ Chính Trị ngày 07 tháng 10 năm 2001 Về việc Đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa và Hiện đại hóa chỉ rõ: “Trọng tâm của ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực về CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo”. Chỉ thị 29/2001/CT-BGD&ĐT ngày 30/7/2001Chỉ thị về việc tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành giáo dục giai đoạn 2001-2005 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ : “Đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác động mạnh mẽ, làm thay đổi phương pháp, phương thức dạy và học. Công nghệ thông tin là phương tiện để tiến tới một xã hội học tập...”.
Công nghệ thông tin mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học. Những phương pháp dạy học theo cách tiếp cận kiến tạo, phương pháp dạy học theo dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề càng có nhiều điều kiện để ứng dụng rộng rãi. Các hình thức dạy học như dạy học đồng loạt, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công nghệ thông tin và truyền thông. Chẳng hạn, cá nhân làm việc tự lực với máy tính, với Internet, dạy học theo hình thức lớp học phân tán qua mạng, dạy học qua cầu truyền hình. Nếu trước kia người ta nhấn mạnh tới phương pháp dạy sao cho học sinh nhớ lâu, dễ hiểu, thì nay phải đặt trọng tâm là hình thành và phát triển cho học sinh các phương pháp học chủ động. Nếu trước kia người ta thường quan tâm nhiều đến khả năng ghi nhớ kiến thức và thực hành kỹ năng vận dụng, thì nay chú trọng đặc biệt đến phát triển năng lực sáng tạo của học sinh. Như vậy, việc chuyển từ “lấy giáo viên làm trung tâm” sang “lấy học sinh làm trung tâm” sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Mục tiêu cuối cùng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là nâng cao một bước cơ bản chất lượng học tập cho học sinh, tạo ra một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao chứ không đơn thuần chỉ là “thầy đọc, trò chép” như kiểu truyền thống, học sinh được khuyến khích và tạo điều kiện để chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình tự học tập, tự rèn luyện của bản thân mình.
2. Cơ sở thực tiễn:
Trường tiểu học Kim Đồng là một trường không thuận lợi nằm ở vùng ven thành phố. Do điều kiện nhà trường cơ sở vật chất còn thiếu. Đời sống của nhân dân còn khó khăn nên việc tiếp cận với công nghệ thông tin của học sinh còn hạn chế. Một số giáo viên trình độ vi tính còn thấp nên việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học chưa hiệu quả. Năm học 2017-2018 Bộ giáo dục đào tạo lấy chủ đề năm học "Năm học ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới cơ chế quản lý tài chính trong ngành giáo dục". Tận dụng cơ hội đó, tập thể giáo viên trường Tiểu học Kim Đồng dấy lên phong trào ứng dụng CNTT vào giảng dạy. Qua thời gian tìm tòi học hỏi, từ một môi trường không có giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng đến nay có gần 90% giáo viên đứng lớp và giáo viên bộ môn đều có các tiết dạy sử dụng bài giảng điện tử.
Xuất phát từ lý luận và từ thực tiễn Trường Tiểu học Kim Đồng, tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: "Một số biện pháp nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học". 	
II. Mục đích, phạm vi, đối tượng, phương pháp nghiên cứu:
1. Mục đích: 
Đề xuất Một số biện pháp nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở Trường Tiểu học Kim Đồng, Thành phố Đông Hà, Tỉnh Quảng Trị.
2. Phạm vi, đối tượng, phương pháp nghiên cứu:
2.1. Phạm vi nghiên cứu: Công tác ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở Trường Tiểu học Kim Đồng, Thành phố Đông Hà, Tỉnh Quảng Trị.
2.2. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. 
2.3. Phương pháp nghiên cứu: 
2.3.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu văn bản, chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, của Bộ GD-ĐT về nhiệm vụ tăng cường ứng dụng CNTT trong ngành Giáo dục và Đào tạo. Nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu giáo trình, sách báo, các chuyên đề dạy học có liên quan đến việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trường học của các địa phương, nghiên cứu báo cáo kế hoạch của trường tiểu học Kim Đồng thị xã Đông Hà, tỉnh Quảng Trị và kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin của các trường học trên địa bàn thành phố.
2.3.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia, đồng nghiệp.
Phần thứ 2: NỘI DUNG
I. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học:
Từ năm học 2017-2018 tôi được phân công phụ trách công nghệ thông tin Trường Tiểu học Kim Đồng. Qua nghiên cứu, khảo sát tôi rút ra những đặc điểm cụ thể sau:
1. Các số liệu cơ bản: (Số liệu năm 2017)
- Số lượng giáo viên đứng lớp: 12 đ/c
- Số đ/c có chúng chỉ vi tính: 6 đ/c
- Số máy tính nhà trường hiện có: 3 cái 
- Máy chiếu đa năng: 0 cái
- Máy tính xách tay: 01
- Số giờ dạy có UDCNTT: 0
- Mạng internet mới chỉ nối 2 máy.
(Trong đó các máy tính chỉ dùng cho công tác quản lý)
2. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học của nhà trường trong những năm qua:
Nhận thức được việc UDCNTT là một nhiệm vụ quan trọng đối với nhà trường. UDCNTT là động lực nâng cao tay nghề của giáo viên; UDCNTT là biệc pháp để nâng cao chất lượng học sinh và UDCNTT là cơ hội để quảng bá các hoạt động của nhà trường trong thời kỳ hội nhập. Trong những năm qua, nhà trường cũng có nhiều bước chuyển biến khá rõ rệt. Cơ sở vật chất ngày càng được bổ sung, mua sắm mới hoàn thiện hơn. Trình độ chuyên môn của giáo viên ngày càng được nâng cao thông qua các loại hình học tập: đào tạo từ xa, tại chức, tự học và tự bồi dưỡng... 
- Công tác chuyên môn: Cùng với sự đổi mới toàn diện đó, được sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo các cấp. Vì vậy, ngày sau khi thành lập ban chỉ đạo việc UDCNTT nhà trường đã tiến hành hoạt động. Cử giáo viên tham gia các lớp tập huấn CNTT đó là những đồng chí có năng lực gương mẫu nhiệt tình trong công tác. Ngày từ đầu mỗi năm học, Ban công nghệ thông tin nhà trường đã tiến hành họp thảo luận phương án, các công việc được thực hiện trong năm để tham mưu với ban giám hiệu đưa vào kế hoạch chung nhà trường. Tổ chức tập huấn CNTT và thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn để triển khai kế hoạch UDCNTT trong giáo viên thông qua các tiết dạy. Tổ chức các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học lồng ghép UDCNTT.
- Công tác xây dựng cơ sở vật chất: Tham mưu với các cấp lãnh đạo để tăng cường cơ sở vật chất phục vụ dạy học. Đến nay nhà trường đã có 1 máy chiếu đa năng; 2 máy tính xách tay; 1 máy ảnh kỹ thuật số; 1 máy photocoppy và một số thiết bị ứng dụng CNTT khác. Mạng internet đã được nối tất cả các máy tính. Bên cạnh nhà trường còn lắp đặt thêm máy tính ở văn phòng để giáo viên có thể tra cứu thông tin và in phiếu học tập khi cần thiết. 
- Tổ chức các hội thi: Tổ chức tốt các hội thi như: thi giáo án điện tử, thao giảng có ứng dụng công nghệ thông tin. Bảo đảm mỗi đồng chí đứng lớp có ít nhất một tiết dạy UDCNTT. Động viên khuyến khích giáo viên tìm tòi nghiên cứu các sản phẩm dạy học có ứng dụng CNTT như băng video; phim tư liệu...
Phải nói rằng trong quá trình thực hiện còn gặp phải nhiều vướng mắc. Tuy nhiên, với sự nhiệt tình trong công tác, sự đoàn kết nhất trí tập thể giáo viên, công tác UDCNTT của nhà trường đã được lãnh đạo các cấp đánh giá cao và tiến kịp các đơn vị bạn trên địa bàn thành phố.
3. Một số thuận lợi khó khăn trong quá trình thực hiện:
3.1. Thuận lợi:
- Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học được các cấp lãnh đạo quan tâm tạo điều kiện.
- Cơ sở vật chất ngày càng được bổ sung và nâng cấp. Trường được trang bị máy chiếu Projector, máy tính xách tay, máy ảnh, và các phương tiện hỗ trợ dạy học ứng dụng công nghệ thông tin khác...
- Lực lượng giáo viên nhiệt tình, ham học hỏi và đoàn kết, rất quan tâm đến việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các giờ dạy trên lớp.
- Môi trường đa phương tiện kết hợp những hình ảnh video, âm thanh, văn bản, biểu đồ  được trình bày trên máy tính theo kịch bản vạch sẵn nên đạt hiệu quả tốt; nội dung luyện tập được thể hiện đa dạng. Chính vì vậy thu hút sự chú ý và tích cực chủ động của học sinh. Qua đó, các em làm việc tích cực hơn, kiến thức được khắc sâu hơn và giờ học trở nên lôi cuốn, hấp dẫn.
- Giảm bớt thời gian, công sức chuẩn bị đồ dùng dạy học cho tiết dạy. Giáo viên có thể điều chỉnh và sử dụng những hình ảnh thiết kế sẵn có cho những tiết học sau. 
- Bài soạn của mỗi giáo viên là nguồn tư liệu giảng dạy có thể dùng cho nhiều lớp, nhiều năm nên công sức đầu tư được sử dụng triệt để. Giáo viên có thể sửa đổi dễ dàng khi muốn cập nhật thêm hoặc cắt bỏ phần không phù hợp.
- Giáo viên tự tin hơn khi lên lớp có đồ dùng dạy học.
- Hoạt động giữa giáo viên và học sinh diễn ra đồng bộ tạo không khí tiết học nhẹ nhàng, sinh động.
- Kĩ thuật trình chiếu có thể mô phỏng nhiều quá trình, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội trong con người mà không dễ thực hiện trong các tiết dạy bình thường.
- Ngân hàng dữ liệu khổng lồ và đa dạng được kết nối với nhau và với người sử dụng qua mạng Internet, dễ khai thác, sử dụng 
- Những thí nghiệm, tài liệu được cung cấp bằng nhiều kênh: kênh hình,