Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy biện pháp so sánh cho học sinh lớp 3

ệu cấu trúc của một hình ảnh so sánh.
Trong 7 tiết học về biện pháp tu từ so sánh, HS được giới thiệu các phép so sánh, các kiểu so sánh thông qua các dạng bài tập. SGK Tiếng Việt 3 không trực tiếp giới thiệu khái niệm về so sánh nhưng khi dạy GV cũng phải hiểu so sánh là cách đối chiếu hai đối tượng khác loại trong thực tế khách quan, không đồng nhất với nhau hoàn toàn mà chỉ có một nét giống nhau nào đó, nhằm diễn tả bằng hình ảnh một lối cảm nhận mới mẻ về đối tượng. Qua các bài tập ấy, GV chốt cho HS kiến thức cơ bản cần ghi nhớ chứ trong SGK không có phần lí thuyết. Do vậy vai trò của người GV trong việc giúp HS nắm kiến thức trọng tâm của bài là vô cùng quan trọng.
Nhận thức được nhiệm vụ đó nên ngay từ tiết học đầu tiên khi học sinh mới được làm quen với hình ảnh so sánh, tôi đã giúp các em hiểu được cụ thể hơn “ hình ảnh so sánh là miêu tả những đặc điểm hay hoạt động của sự vật này bằng cách so sánh với sự vật khác để làm nổi bật hơn, sinh động hơn sự vật mình cần miêu tả”. Hơn nữa, dần dần qua các tiết học tôi cung cấp cho HS cấu trúc thông thường của một hình ảnh so sánh là:
Sự vật 1
Đặc điểm
Từ chỉ sự so sánh
Sự vật 2
Ví dụ:
Sự vật 1
Đặc điểm
Từ chỉ sự so sánh
Sự vật 2
Mặt em bé
tươi
như
hoa.
Từ xa nhìn lại, hoa phượng (nở)
đỏ rực
như
Mâm xôi gấc khổng lồ.
Tuy nhiên, trong thực tế HS có thể gặp một số cấu trúc so sánh không đầy đủ, do đó tôi cũng giới thiệu để HS thấy không phải lúc nào một hình ảnh so sánh cũng đầy đủ như trên mà nó có thể thiếu vắng một số bộ phận:
 Chẳng hạn có hình ảnh khi phân tích ta thấy thiếu từ chỉ đặc điểm chung của 2 sự vật so sánh với nhau:
Ví dụ: Hai bàn tay em 
 Như hoa đầu cành.
 (Tiếng Việt 3 - tập 1- trang 8)
 Trẻ em như búp trên cành.
 (Tiếng Việt 3 - tập 1- trang 58)
Khi phân tích trong bảng cấu trúc của phép so sánh ta dễ dàng nhận ra các phép so sánh này thiếu từ chỉ đặc điểm chung của 2 sự vật được so sánh với nhau:
Sự vật 1
Đặc điểm
Từ chỉ sự so sánh
Sự vật 2
Hai bàn tay em
như
hoa đầu cành.
Trẻ em
như
búp trên cành.
Hay có những hình ảnh so sánh người ta ẩn đi sự vật 1:
 	Như phép mầu nhiệm
Hiện trước mắt em.
Vậy để giúp các em tìm được sự vật 1 trong hình ảnh so sánh này, tôi yêu cầu các em đọc kĩ toàn bộ bài thơ mới hiểu được sự vật 1 trong hình ảnh so sánh này chính là bàn tay cô giáo.
1.2. Giúp HS nhận biết hình ảnh so sánh dựa vào dấu hiệu của từ chỉ sự so sánh.
Học sinh lớp 3 còn nhỏ, tư duy cụ thể phát triển mạnh hơn tư duy trừu tượng, khả năng khái quát hoá trừu tượng hoá chưa cao nên việc giúp HS nhận ra dấu hiệu của một hình ảnh là một điều rất cần. Vậy để giúp các em giải quyết loại bài tập tìm hình ảnh so sánh trong một đoạn thơ, đoạn văn nào đó ta có thể dựa vào từ chỉ sự so sánh. Tôi cung cấp cho HS thông qua các bài tập Luyện từ và câu một số từ chỉ sự so sánh thường dùng:
+ Từ chỉ sự so sánh như: 
 Ví dụ : Em yêu nhà em
 Hàng xoan trước ngõ
 Hoa xao xuyến nở
 Như mây từng chùm.
+ Từ chỉ sự so sánh giống như, giống hệt
Đà Lạt giống như một vườn lớn với thông xanh và hoa trái xứ lạnh.
Đã có ai dậy sớm,
Nhìn lên rừng cọ tươi?
Lá xoè từng tia nắng.
Giống hệt như mặt trời.
+ Từ chỉ sự so sánh tựa
Mắt hiền sáng tựa vì sao
Bác nhìn đến tận Cà Mau cuối trời.
+ Từ chỉ sự so sánh là: (thường có nghĩa khẳng định )
 Những đêm trăng sáng, dòng sông là một đường trăng lung linh dát vàng.
+ Từ chỉ sự so sánh chẳng bằng:
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
+ Từ chỉ sự so sánh hơn:
Bế cháu ông thủ thỉ
 	Cháu khoẻ hơn ông nhiều
 	Ông là buổi trời chiều
 	Cháu là ngày rạng sáng.
+ Từ chỉ sự so sánh bằng:
 Những tảng đá to bằng cái chum cũng bị nước cuốn lăn đi trong dòng nước.
 Hoặc có những hình ảnh thiếu từ chỉ sự so sánh mà thay vào đó bằng những dấu câu: dấu gạch ngang, dấu hai chấm hay không có dấu câu:
 Ví dụ: 
- Không có dấu câu: Tay em đánh răng 
 Răng trắng hoa nhài.
 	- Có dấu câu: + Trước ngưỡng cửa của trường tiểu học, tôi may mắn có ông ngoại - thầy giáo đầu tiên của tôi.
 	 + Trường Sơn: chí lớn ông cha 
 Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào.
Bên cạnh việc dạy cho HS nhận diện hình ảnh so sánh thông qua những trường hợp điển hình, tôi còn tìm ra những trường hợp HS dễ ngộ nhận lầm tưởng rằng đó là hình ảnh so sánh nhưng thực chất không phải: Có một số trường hợp từ là, từ như không phải lúc nào cũng là từ chỉ sự so sánh:
Ví dụ: Đà Lạt là một trong những nơi nghỉ mát nổi tiếng vào bậc nhất nước ta.
 Ông tôi vốn là thợ gò hàn vào loại giỏi.
 Bầu trời trong xanh soi bóng xuống đáy hồ, mặt nước hồ càng thêm xanh và như rộng ra mênh mông.
 	Với những trường hợp như vậy, tôi thường đặt câu hỏi cho các em:
- Theo con đây có phải là hình ảnh so sánh không? Nếu có con hãy tìm hai sự vật được so sánh với nhau?
Tóm lại, trong quá trình dạy HS nhận diện hình ảnh so sánh trong một đoạn văn, khổ thơ tôi luôn nhấn mạnh HS: một hình ảnh so sánh thường phải có đủ :
 “2 sự vật, 2 âm thanh, 2 hoạt động.....được so sánh với nhau
 2 sự vật, 2 âm thanh, 2 hoạt động..... có nét giống nhau 
 Thông thường có từ so sánh.”
 	1.3. Dạy nhận biết biện pháp tu từ so sánh trong nguyên tắc tích hợp với các phân môn khác của Tiếng Việt.
Thông thường, khi dạy HS nhận biết hình ảnh so sánh, người GV thường chủ yếu dạy thông qua tiết Luyện từ và câu. Tuy nhiên, tôi thấy để HS nắm chắc hơn cách nhận biết hình ảnh so sánh, GV cần biết tích hợp với các phân môn khác của Tiếng Việt, đặc biệt là phân môn Tập làm văn, Tập đọc:
Ví dụ : “ Nhớ lại buổi đầu đi học”, GV có thể thêm câu hỏi:
 	- Trong bài thơ, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh, con hãy tìm các hình ảnh so sánh đó?
HS sẽ tìm được : - Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
 	Họ như con chim nhìn quãng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ.
 	Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.
 	Hoặc khi dạy bài thơ “ Vàm Cỏ Đông”, tôi có thể hỏi: 
 	Để miêu tả tác dụng của con sông Vàm Cỏ Đông, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Hãy tìm những câu thơ thể hiện biện pháp nghệ thuật đó?
 	HS sẽ trả lời: Để miêu tả tác dụng của con sông Vàm Cỏ Đông, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh. Những câu thơ thể hiện biện pháp nghệ thuật so sánh là:
 	Đây con sông như dòng sữa mẹ
 	Nước về xanh ruộng lúa vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ
 	Chở tình thương trang trải đêm ngày.
 	Trong quá trình dạy Tập đọc nếu GV đưa thêm những câu hỏi như vậy vào thì chắc chắn kĩ năng nhận biết biện pháp tu từ so sánh của HS ngày được trau dồi, nâng cao dần. Nhờ đó mà các em vận dụng được rất nhiều trong quá trình nói và viết.
Song song với kĩ năng nhận biết hình ảnh so sánh (học lí thuyết ) thì kĩ năng vận dụng, sử dụng biện pháp tu từ so sánh ( thực hành ) cần được GV quan tâm. Bởi vì thông qua kĩ năng đó một mặt GV đánh giá được HS về nắm biện pháp so sánh, mặt khác các em thấy được cái hay, cái đẹp của các hình ảnh so sánh. Để rèn được kĩ năng này, tôi đã tiến hành một số biện pháp sau:
 2. Đối với dạng bài tập sử dụng biện pháp tu từ so sánh: 
 	2.1. Giúp HS cảm thụ vẻ đẹp của hình ảnh so sánh.
 	Với các em khi thấy được vẻ đẹp của các hình ảnh so sánh mà tác giả sử dụng trong bài, các em sẽ có ý thức tập sử dụng biện pháp so sánh. Do vậy, nên trong quá trình dạy Luyện từ và câu hay Tập đọc ngoài việc cho HS tìm các hình ảnh so sánh bao giờ tôi cũng yêu cầu các em nêu cảm nghĩ của mình về hình ảnh so sánh đó.
Ví dụ: Khi dạy bài Tập đọc “Vàm Cỏ Đông”, tôi hỏi:
 	Con hãy tìm những câu thơ nói lên tác dụng của dòng sông “ Vàm Cỏ Đông”?
 	Qua những câu thơ đó, con thấy tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
 	Biện pháp nghệ thuật so sánh đó giúp con cảm nhận được vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hương như thế nào?
 	Bằng việc trả lời các câu hỏi trên, HS thấy được vẻ đẹp, tác dụng của dòng sông Vàm Cỏ Đông, làm cho ta càng thêm yêu quí, tự hào và gắn bó với dòng sông quê hương.
Hoặc khi dạy tiết Luyện từ và câu tuần 5 có bài tập số 3 như sau:
 	Tìm những sự vật được so sánh với nhau trong các câu thơ dưới đây:
Thân dừa bạc phếch tháng năm
 Quả dừa - đàn lợn con nằm trên cao.
Đêm hè, hoa nở cùng sao
 Tàu dừa - chiếc lược chải vào mây xanh.
Với bài tập này, tôi cho HS thảo luận nhóm đôi, ngoài câu hỏi trên tôi còn thêm câu hỏi: “Cách so sánh như vậy giúp em cảm nhận được điều gì về sự vật” (GV cho HS quan sát tranh cây dừa)
Sau khi các em trả lời câu hỏi xong GV chốt lại: Hình ảnh so sánh này khác với hình những tiết trước ( không có từ so sánh ). Cả hai phép so sánh trên đều dùng ngắt giọng (được ghi lại bằng gạch ngang) và đối chọi (giữa “ quả dừa” và “ tàu dừa”) để tạo nên một hình thức so sánh có âm điệu nhịp nhàng. So sánh thứ nhất vừa đúng vừa lạ: những quả dừa có khác gì đàn lợn con, mà đàn lợn con này lại nằm trên cao. So sánh thứ hai vừa đẹp vừa lạ: tàu dừa mà thành chiếc lược, mây xanh mà thành suối tóc thì thật kì diệu và thơ mộng. Qua đó ta thấy cách so sánh mà tác giả đã sử dụng làm cho câu thơ hay hơn, sự vật sinh động, ngộ nghĩnh, đáng yêu hơn.
Hay khi dạy bài Luyện từ và câu tuần 7 có bài tập số 1 như sau:
 	Tìm hình ảnh so sánh trong câu thơ sau:
Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
 	Sau khi HS tìm được hình ảnh so sánh, tôi đưa thêm câu hỏi: 
 	- Hãy chỉ ra cái đúng, cái hay của sự so sánh trong mỗi câu thơ trên?
Qua đó các em cảm nhận được so sánh như vậy là hợp lí vì trẻ em và búp trên cành đều là những sự vật còn tươi non, đang phát triển, so sánh như vậy giúp người đọc liên tưởng đẹp và giàu ý nghĩa về trẻ em, đầy sức sống, chứa chan niềm hi vọng.
* Việc giúp HS cảm thụ vẻ đẹp của hình ảnh so sánh ngoài mục đích rèn kĩ năng nhận biết, thực hành mà nó còn giúp cho các em thêm yêu hơn tiếng mẹ đẻ của mình, làm giàu ngôn ngữ nói và viết cho các em.
 	2.2. Sử dụng có hiệu quả đồ dùng dạy học trong quá trình xây dựng hình ảnh so sánh:
Với HS bậc Tiểu học đồ dùng trực quan không thể thiếu được trong các tiết học. Vậy khi để giúp các em xây dựng được những hình ảnh so sánh thì GV cần chú ý đến đồ dùng trực quan. Qua việc quan sát đồ dùng trực quan các em có thể xây dựng được những hình ảnh so sánh hợp lí, sinh động.
Ví dụ: Khi dạy bài Luyện từ và câu ở tuần 10, bài tập 1 GV có thể sử dụng tranh ảnh hay băng hình, còn bài tập 2 phần a và phần c GV có thể sử dụng tranh ảnh, băng hình, vật thật ( tiền xu xóc cho các em nghe để các em hình dung được tiếng chim kêu của khu rừng Nam Căn ).
Không chỉ sử dụng đồ dùng dạy học trong các bài tập cho sẵn tìm hình ảnh mà tôi còn sử dụng khi hướng dẫn HS làm các bài tập: Cho sẵn một vế của hình ảnh so sánh và điền tiếp vế thứ hai để tạo ra các câu văn có hình ảnh so sánh:
 Hãy viết thêm vào chỗ chấm để tạo thành câu văn có hình ảnh so sánh:
 Mặt nước hồ trong xanh như........................................................................................................................
Tôi đặt câu hỏi: Bằng quan sát thực tế và kết hợp với tấm ảnh cô treo trên bảng, các con hãy hoàn thiện câu văn trên để tạo thành câu có hình ảnh so sánh?
Từ quan sát đó HS sẽ tìm ra được rất nhiều cách so sánh khác nhau.
Mặt nước hồ trong xanh như một tấm thảm khổng lồ.
Vì sao con có thể so sánh như vậy? (Con thấy mặt hồ cũng phẳng và rộng như tấm thảm)
Có em sẽ điền: - Mặt nước hồ trong xanh như một tấm gương lớn.
- Vì sao có thể so sánh như vậy? (Con thấy có nhiều cây xanh soi bóng xuống mặt nước, thế thì mặt hồ cũng như gương, có thể soi vào đó được)
* Qua quan sát các hình minh hoạ, tranh ảnh, băng hình....HS sẽ xây dựng được hình ảnh so sánh hợp lí nhưng GV cũng cần chú ý dùng đồ dùng dạy học sao cho đúng lúc, đúng chỗ.
2.3. Luyện tập xây dựng hình ảnh so sánh thông qua các bài tập do GV tự sưu tầm hoặc biên soạn:
Ngoài những bài tập trong SGK, tôi thường xuyên sưu tầm thêm những bài tập để giúp các em củng cố, mở rộng nâng cao kiến thức về so sánh theo mức độ từ dễ đến khó phù hợp với từng đối tượng học sinh trong các giờ hướng dẫn học:
Dạng 1: Thêm từ chỉ sự so sánh thích hợp vào chỗ chấm:
 Ví dụ: Điền từ thích hợp vào chỗ chấm để tạo thành câu văn có hình ảnh so sánh:
a. Mặt biển sáng trong... tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch.
b. Con thuyền bơi trong sương ... bơi trong mây.
c. Trên trời xanh biếc có vài đám mây trắng đủng đỉnh bay .. những chiếc thuyền buồm khoan thai lướt trên mặt biển.
Dạng 2 : Cho sẵn một sự vật, tìm sự vật thứ hai để so sánh với sự vật thứ nhất:
Ví dụ: Hãy thêm vế câu có hình ảnh so sánh thích hợp vào chỗ trống để mỗi dòng dưới đây trở thành một câu văn có ý nghĩa mới mẻ, sinh động.
 	a. Quanh núi, sương trắng viền như .......
 	b. Bộ lông của cò trắng như ......
Dạng 3: Viết câu văn có hình ảnh so sánh theo yêu cầu
 	Đây là một dạng bài tập tương đối khó với HS. Nó đòi hỏi HS xác định sự vật thứ nhất dựa vào yêu cầu của đề bài. Vì vậy các em phải tư duy thấy được những đặc điểm của sự vật này mà tìm ra sự vật thứ hai để so sánh. 
 	Ví dụ: Hãy viết câu văn tả hình dáng của mặt trăng (trong đó có sử dụng biện pháp so sánh)
Khi dạy dạng bài tập này, tôi yêu cầu HS đọc kĩ bài xác định sự vật thứ nhất trong hình ảnh so sánh. Sau khi HS đã xác định được sự vật thứ nhất là mặt trăng, tôi hỏi:
- Theo con hình dáng của mặt trăng ngày rằm như thế nào?
- HS: Mặt trăng ngày rằm rất tròn ạ.
- GV: Vậy thì con xem có sự vật nào cũng có hình dáng tròn giống với mặt trăng chọn làm sự vật thứ hai để so sánh với sự vật thứ nhất ?
 	HS: Cái đĩa, cái mâm, quả bóng.
 	- Con hãy hoàn thiện hình ảnh so sánh để tả hình dáng mặt trăng vào ngày rằm?
HS sẽ viết được một số hình ảnh như sau:
 	- Mặt trăng ngày rằm tròn như quả bóng.
 	- Mặt trăng tròn tựa như chiếc đĩa vào ngày rằm.
 	- Mặt trăng ngày rằm tròn vành vạnh như chiếc đĩa ai mới tung lên trời.
 .
 	Hoặc dạng bài khó hơn:
 	Ví dụ: Viết lại những câu văn sau cho sinh động, gợi tả bằng cách sử dụng biện pháp so sánh:
 	- Những cây phượng vĩ ở cổng trường đã nở hoa đỏ.
 	- Xe cộ chạy trên đường phố đông nghẹt.
 	- Bé có đôi mắt tròn xoe, hai má ửng hồng.
 	Đây là dạng bài khó nên với những bài tập như vậy tôi chỉ dành cho đối tượng HS giỏi vào cuối học kì I, bởi vì nó đòi hỏi các em phải tư duy tốt, có trí tưởng tượng phong phú. Do vậy GV cân kiên trì hướng dẫn các em thật tỉ mỉ, thường xuyên thì chắc chắn các em sẽ làm tốt.
 	2.4. Luyện tập xây dựng hình ảnh so sánh thông qua trò chơi 
 	Với HS Tiểu học thì học mà chơi - chơi mà học cách làm này thường được tôi áp dụng trong các tiết học vì giúp các em học tập một cách thoải mái, gây hứng thú, tránh mệt mỏi khi cứ ngồi phải làm hết bài tập này đến bài tập khác hoặc căng thẳng khi nghe cô giáo thuyết trình giảng giải. 
Ví dụ: trò chơi “Tiếp sức”
 	Chẳng hạn khi dạy Tiết 1 (Tuần 9) có bài ôn về so sánh như sau:
 	Chọn các từ ngữ trong ngoặc đơn thích hợp với mỗi chỗ trống để tạo thành hình ảnh so sánh:
a) Mảnh trăng non đầu tháng lơ lửng giữa trời như ............................................................
b) Tiếng gió rừng vi vu như .......................................................................................................................
c) Sương sớm long lanh tựa ....................................................................................................................
( 1. một cánh diều 2. những hạt ngọc 3. tiếng sáo )
Sau khi cho các em làm nhóm 3, GV cho 3 nhóm lên chơi tiếp sức chỉ yêu cầu các em viết ngắn gọn là: a - 1, b - 3, c – 2
Hoặc cho các em chơi trò chơi thả chữ như sau: có 2 đội chơi, mỗi đội có 5 em, ban giám khảo khoảng 4 em và cô giáo. Cô giáo ra cho 2 đội một hình ảnh so sánh chưa hoàn thiện còn thiếu sự vật thứ hai để so sánh với sự vật thứ nhất, yêu cầu cả hai đội trong 10 giây phải đọc được hình ảnh so sánh, đội nào làm đúng, nhanh thì được 10 điểm, nếu sau 10 giây thì chậm mỗi giây trừ 1 điểm. Sau 5 lần chơi sẽ tính điểm, nếu đội nào được nhiều điểm đội đó sẽ thắng
Ví dụ: 
Lần thứ 1: Đôi cánh gà mẹ xoè ra như ..... che chở cho các chú gà con.
 	Đội 1: Đôi cánh gà mẹ xoè ra như hai mái nhà che chở cho các chú gà con.
 	Đội 2: Đôi cánh gà mẹ xoè ra như cái ô che chở cho các chú gà con.
 	Lần thứ 2: Bé chập chững đi mấy bước rồi sà vào lòng mẹ như ..........
 	Đội 1: Bé chập chững đi mấy bước rồi sà vào lòng mẹ như chim non bay về tổ.
 	Đội 2: Bé chập chững đi mấy bước rồi sà vào lòng mẹ như đàn con nấp vào cánh gà mẹ.
 	Lần thứ 3: Những con ngựa lao nhanh trên đường đua tựa như ..........
 	Đội 1: Những con ngựa lao nhanh trên đường đua tựa như những mũi tên bay trong gió.
 	Đội 1: Những con ngựa lao nhanh trên đường đua tựa như những viên đạn bay ra khỏi nòng súng.
 	Lần thứ 4: Ánh mắt dịu hiền của mẹ là ............
 	Đội 1: Ánh mắt dịu hiền của mẹ là ngọn lửa sưởi ấm cuộc đời con.
 	Đội 2: Ánh mắt dịu hiền của mẹ là tia sáng mặt trời soi đường cho con đi.
 	Lần thứ 5: Lá cọ tròn xoè ra nhiều phiến lá nhọn dài, trông xa như...........
 	Đội 1: Lá cọ tròn xoè ra nhiều phiến lá nhọn dài, trông xa như một bàn tay vẫy.
 	Đội 2: Lá cọ tròn xoè ra nhiều phiênứ lá nhọn dài, trông xa như mặt trời.
 	Việc học tập dưới hình thức chơi trò chơi như thế này giúp HS tiếp thu kiến thức một cách chủ động, phát huy tính sáng tạo của các em.
 	2.5. Dạy vận dụng hình ảnh so sánh trong nguyên tắc tích hợp với phân môn Tập làm văn.
Nếu GV dạy tốt phân môn Luyện từ và câu thì chắc chắn rằng các em sẽ học tốt phân môn Tập làm văn bởi vì môn Luyện từ và câu mở rộng cho HS vốn từ ngữ, củng cố cho các em một số mẫu câu đơn giản, hướng dẫn cách sử dụng dấu câu, đặc biệt nó giúp HS viết được những câu văn giàu hình ảnh, gợi tả nhờ bước đầu làm quen với biện pháp tu từ so sánh. Chính vì vậy ta có thể nói 2 phân môn này có quan hệ tương đối chặt chẽ với nhau.
Chẳng hạn: Khi dạy bài Tập làm văn tuần 11 yêu cầu HS “ Nói về quê hương” qua bài tập số 2, tôi hướng dẫn cấc em như sau:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Các con hãy nói những suy nghĩ của mình về quê hương qua bài tập số 2?
- Cô mời 1 bạn đọc giúp cô yêu cầu bài tập số 2
- Mở bảng phụ ghi sẵn các câu hỏi gợi ý
- Hãy nói cho cô và các bạn biết quê hương con ở đâu?
- Con yêu nhất cảnh vật gì ở quê hương? 
- Con thấy cánh đồng lúa như thế nào?
- Vì sao con thích dòng sông quê hương?
- Luỹ tre, con đê có gì làm con thích thú đến vậy?
- Đường phố, nhà cửa của quê hương con có gì hay, hãy nói cho cô và các bạn cùng biết?
- Tình cảm của con với quê hương như thế nào?
- Bây giờ chúng mình cùng kể cho nhau nghe về quê mình - gọi HS kể về Hà Nội
- Bạn đã kể cảnh vật ở đâu?
- Trong bài, bạn đã nhắc đến cảnh vật gì?
- GV ghi lên bảng một số từ ngữ gợi tả ( đường phố: đông vui, huyên náo, hồ Hoàn Kiếm như tấm gương.. )
- Gọi 1 HS kể về nông thôn
- Bài của bạn kể về những cảnh ở vùng nào?
- GV ghi bảng những từ ngữ gợi tả, các hình ảnh đẹp (cánh đồng như một tấm thảm ) 
- Gọi 1 HS khác cũng nói về nông thôn
- Bài của bạn nhắc đến những cảnh vật nào khác với các bạn trước?
- GV ghi bảng (tươi thắm, xanh ngắt)
- Con thích nhất hình ảnh nào trong bài của bạn?
- Gọi 1 HS khác nói về vùng biển
- Quê bạn ở đâu?
- Ở vùng biển cảnh vật có gì khác vùng đồng bằng?
- Bạn tả sóng biển như thế nào?
- Như vậy cô và các con, chúng mình đã cùng nhau tới thăm quê hương của một số bạn với những cảnh đẹp rất đặc trưng cho từng vùng. Qua đây chúng ta thấy quê hương của các bạn thật là đẹp phải không? Cô khen nhiều bạn chuẩn bị bài tốt, kể được nhiều cảnh vật nổi bật của quê hương mình đặc biệt có rất nhiều bạn đã sử dụng tốt biện pháp so sánh khi miêu tả cảnh vật ở quê hương, làm cho cảnh vật ấy thêm đẹp, thêm sinh động và đáng yêu, các con hãy cố gắng phát huy ưu điểm này ở các bài văn sau.
- Quê em ở đâu? Em yêu nhất cảnh vậy gì ở quê hương em? Cảnh vật đó có gì đáng nhớ? Tình cảm của em đối với quê hương như thế nào?
- 3 - 4 em nói: Hà Nội, Bắc Ninh, Nam Định..
- Nhiều HS kể tên các cảnh vật khác nhau
- HS1: Cánh đồng lúa
- Vào mùa sắp thu hoạch, cánh đồng lúa trải rộng trông như một tấm t